Kamu Alacaklarının Terkini ve Covid-19 Pandemisi Sebebiyle Terkin İmkânı
Cancellation of Public Receivables and the Possibility of Cancellation Due to the Covid-19 Pandemic
Ayla ÇALIŞKAN
Devletin ve kamu kuruluşlarının kamu hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla ihtiyaç duyduğu finansman, vergi, resim, harç, şerefiye ve diğer kamu gelirleri aracılığı ile sağlanmaktadır. Devlet kamu gelirlerini borçlulardan temin etmektedir. Ancak kamu alacağının borçluları, genellikle kendi iradeleri dışında meydana gelen olaylar neticesinde ekonomik açıdan oldukça zor duruma düşerek borcunu ödeyemez hale gelmektedir. İşte bu durumda devlet, borçluya destek olarak mali açıdan hayatına devam edilmesini sağlamak amacıyla kamu alacağından vazgeçerek alacağını terkin etmektedir. Sosyal devlet ilkesinin de bir gereği olarak yükümlüye destek amacıyla tanınan terkin imkânı aslında yükümlünün hızlı bir şekilde kendini toparlayarak kamu gelirlerine katkıda bulunması amacını taşıdığından, devlet açısından da uzun vadede avantajlı bir müessese olarak düşünülmelidir. Terkin müessesesi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da düzenlenmektedir. Bu çalışmamızda öncelikle vergi ve vergi dışındaki kamu alacaklarının kapsamı belirlenecek, ardından Vergi Usul Kanunu ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da yer alan hükümler doğrultusunda doğal afetler sebebiyle terkin, tahakkuktan vazgeçme, tahsil imkânsızlığı sebebiyle terkin ile yargı kararları gereği terkin müessesi ele alınacaktır. Terkin sebepleri açıklandıktan sonra Covid-19 pandemisinin kamu alacaklarının terkin sebebi olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışılacaktır.
Kamu Alacağının Terkini, Terkin Sebepleri, Doğal Afetler Sebebiyle Terkin, Covid-19 Pandemisinin Doğal Afet Niteliği, Covid-19 Pandemisi Sebebiyle Terkin.
The financing required by a State and public institutions for the execution of public services is provided through public revenues such as public receivables, taxes, duties, charges and goodwill. The state obtains public revenues from debtors. However, debtors of public receivables are usually in a very difficult economic situation as a result of events occurring against their will and become unable to pay their debts. In this case, the State renounce its public receivables in order to support the debtor and ensure that the debtor can continue his/her life financially. As a requirement of the principle of social State, the possibility of cancellation, which is granted to support the debtor, should be considered as an advantageous institution for the State in the long term, as it also aims to contribute to public revenues by allowing the debtor to recover quickly. Although the cancellation procedure is regulated in the Tax Procedure Law, No:213 and the Law on the Procedure for the Collection of Public Receivables, No:6183, it is also possible to cancel the public receivable in accordance with the judicial decision. In this study, firstly, the scope of tax and non-tax public receivables will be determined, and then, in line with the provisions of the Tax Procedure Law and the Law on the Procedure for Collection of Public Receivables, the cancellation due to natural causes, waiver of accrual, impossibility of collection and judicial decisions will be discussed. Following explanation of the reasons for cancellation, it will be discussed whether the Covid-19 pandemic can be considered as a reason for the cancellation of public receivables.
Cancellation of Public Receivables, Reasons for Cancellation, Cancellation of Public Receivables, Cancellation Due to Natural Causes, The Natural Causes Nature of the Covid-19 Pandemic, Cancellation due to the Covid-19 Pandemic.
I. KAMU ALACAĞI
Kamu alacağı, kamu hizmetlerinin mali kaynağını oluşturan ve kamu gücüne dayanarak alınan ekonomik değer olarak tanımlanabilir1. Kamu alacağı, egemenlik hakkına sahip devletin kamu hukukundan doğan alacaklarıdır. Devletin idari işlemlerle elde ettiği gelirler olan kamu alacakları kamu gücüne göre tahsil edilmektedir2.
Kamu alacağına ilişkin düzenlemeler Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da (AATUHK) yer almaktadır. Söz konusu Kanunun 1’inci maddesi “Devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i amme alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacakları ile; bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri tatbik olunur.
Türk Ceza Kanunu’nun para cezalarının tahsil şekli ve hapse tahvili hakkındaki hükümleri mahfuzdur” şeklinde düzenlenmiştir.
