Bir Milletvekili Hangi Koşullarda Tutuklanabilir?

In Which Conditions Can a Deputy Be Arrested?

Bahri ÖZTÜRK

Anayasanın 83. m’sine göre, seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz.

Tutuklama koruma tedbiri Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan yasa maddeleri arasında milletvekillerine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Tutuklamanın genel koşulları;

1) Sanığın huzurda bulunması,

2) Kuvvetli şüpheyi haklı kılan olguların bulunması,

3) Tutuklama nedenlerinin bulunması,

4) Orantılılık ve

5) Muhakeme koşullarının gerçekleşmesi olarak 5 başlık altında ele almak mümkündür.

Bir Milletvekilinin Tutuklanabilmesinin Özel Koşulları ise Anayasanın 83’ncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında ayrıca düzenlenmiştir.

Anayasa madde 83 /2: Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14’üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.

Milletvekili, Tutuklama, Seçim, Anayasa, Suç İddiası.

According to Article 83 of the Turkish Constitution, a deputy who is alleged to have committed an offence before or after election shall not be detained, interrogated, arrested or tried unless the Assembly decides otherwise. Arrest as a protective measure is provided by Article 100 and following articles of Turkish Criminal Procedure Code. There is not any regulation regarding deputies at aforementioned articles. General conditions to arrest are as followings:

1) The presence of the accused,

2) The existence of a strong suspicion of a crime,

3) The existence of ground to arrest,

4) Proportionality, and

5) Meeting the conditions of the judgment.

Also, special conditions to arrest of a deputy are regulated by second and third clauses of Article 83 of the Turkish Constitution.

A deputy who is alleged to have committed an offence before or after election shall not be detained, interrogated, or tried unless the Assembly decides otherwise. However, in such situations the has to notify of the case immediately and directly.

Deputy, Arrest, Election, Constitution, Allegation of a Crime.

GİRİŞ

Anayasanın 83. m’sine göre, seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz¹.

Geçici yasama dokunulmazlığının kabul edilmesinin nedeni, bu dokunulmazlığa sahip olanların görevlerini engellenmeden yapabilmelerini sağlamaktır². İktidar partisinin ve hükûmetin, mecliste çoğunluğu elde etmek için azınlık üyelerini meclisten uzak tutmak veya suç isnad ederek tutuklama ve cezalandırma tehdidi ile manevî bir baskı yaparak onların oylarına tesir etmesine engel olmak amacıyla bu şart getirilmiştir

O halde, savcı, geçici yasama dokunulmazlığının söz konusu olması durumunda, kovuşturma mecburiyeti gereğince DERHAL soruşturma evresine başlayarak, SANIĞIN BEYANLARI dışında bütün delilleri toplayacak, YAKALAMA, TUTUKLAMA ve SORGU dışında olup da yapılmasına gerek duyulan bütün ceza muhakemesi işlemlerini yapacak, bu şekilde yapılan soruşturma evresi neticesinde suç şüphelerinin kuvvetlenmesi durumunda kamu davası açacaktır.