Ab Temel Haklar Şartı’nda Yargısal Temel Haklar

Judicial Fundamental Rights Under EU Charter of Fundamental Rights

Oğuz ŞİMŞEK

AB Temel Haklar Şartı’nda garanti altına alınan yargısal temel haklar bireyin yargılama alanında temel haklarının korunması ve hukuk devleti ilkesi açısından büyük öneme sahiptir. Çalışmada, Şart’ta korunan bu yargısal temel haklar incelenmiştir.

Temel Haklar Şartı, Yargısal Temel Haklar, AB, Hukuk Devleti, Tarafsız Mahkemeler.

Judicial fundamental rights guaranteed by the EU Charter of Fundamental Rights have the importance to protect the fundamental rights of individuals regarding judgment and state of law. In this article, the judicial fundamental rights protected by the Chart are examined.

The Charter of Fundamental Rights, Judicial Fundamental Rights, EU, State of Law, Impartial Courts.

I. GİRİŞ

Bir temel haklar düzenlemesi ve katalogu olarak Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (ABTHŞ), 7.12.2000 tarihinde Nice’de ilan ve kabul edilmiştir¹. Esas olarak üye devletlerin ortak anayasal geleneklerine ve hukuksal kazanımlarına dayanan ve geleneksel haklar yanında bazı yeni temel haklara da yer veren ABTHŞ, 2004 yılında hazırlanan Avrupa Birliği Anayasasına temel haklar bölümü olarak dahil edilmiştir. Ancak AB Anayasasının yürürlük süreci, bazı ülkelerde yapılan referandumlarda hayır sonucu ortaya çıkınca başarıya ulaşamamış ve yürürlüğü AB Anayasasının akıbetine bağlı olan Temel Haklar Şartı da yürürlüğe girememiştir. Ancak daha sonra yapılan Lizbon Antlaşmasıyla 1.12.2009 tarihinden itibaren AB Temel Haklar Şartı bağımsız bir temel haklar metni olarak ve diğer birincil hukuka ait Anlaşmalarla aynı düzeyde olmak üzere bağlayıcı bir şekilde yürürlüğe girmiştir².

AB Hukukunda temel haklar topluluk hukukunun genel hukuki ilkelerinin bir parçası olarak kabul edilmekte ve bu hakların belirlenmesi bakımından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine ve üye devletlerin ortak anayasal geleneklerine müracaat edildiği/dayanıldığı görülmektedir³. Ayrıca Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) temel haklar konusundaki yargısı da temel hakların gelişiminde önemli bir etkiye sahip olmuştur⁴.

Yine AB Anlaşmasında da (md.6) Birliğin, Temel Haklar Şartı’nda yer alan hakları, özgürlükleri ve ilkeleri tanıdığı, Temel Haklar Şartı’nın hukuki açıdan diğer Anlaşmalarla aynı derecede olduğu, ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) garanti edilen ve üye devletlerin ortak anayasal geleneklerinden kaynaklanan temel hakların genel ilkeler olarak Birlik hukukuna dahil olduğu belirtilmektedir⁵. Bu itibarla Birliğin sadece bir hukuk topluluğu değil aynı zamanda bir temel hak topluluğu da olduğu ifade edilmektedir⁶.