Borçlar Hukukundaki İrade Serbestisi ve Nisbilik İlkelerine İstisna Olarak; İdarenin, Tarafı Olmadığı, Özel Hukuk Kişileri Arasında Yapılan İnşaat Sözleşmesini Re’sen Fesih Yetkisi

As an Exception to the Principles of Free Will and Relativity in the Law of Obligations; Administration’s Authority, to Terminate the Construction Agreement between Special Law Persons That It is not a Parties to

Baki Tuna YAZİCİ

Çalışmanın asıl amacı 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği’nin, bir özel hukuk alanı olan Türk borçlar hukukuna getirdiği, özellikle nisbilik ilkesine istisna olan “re’sen fesih” uygulamasıdır. İradelere serbesti tanıyan borçlar hukukunda, bir hukuki ilişki kural olarak ancak o hukuki ilişkinin taraflarınca feshedilebilir. Buna karşılık arsa malikleri ile yükleniciler arasında yapılan inşaat sözleşmelerinde, yüklenicinin zamanında inşaata başlamaması veya belli süre devam etmemesi sebebiyle artık sözleşme idare tarafından da feshedilebilmektedir. Çalışmada konuya ilişkin temel ilkeler ile ilgili öğreti kaynakları değerlendirilerek, bu kaynaklar ile hukukumuza yenilik getiren ilgili mevzuat kıyaslanmış ve sonuç oluşturulmuştur. Re’sen feshin; nisbilik ilkesi, sözleşme serbestisi ilkesi ve irade serbestisi ilkesine ne tür bir istisna getirdiğinin üzerinde durulmuştur. Bu istisnanın neden uygulanması gerektiği değerlendirilmiştir.

6306 Sayılı Kanun, Re’sen Fesih, Kentsel Dönüşüm, İnşaat Sözleşmeleri.

JEL Kodları: K11, K12, K15, K32

The main purpose of the study is the “ex officio termination” application, which is an exception to the principle of proportionality, brought by the Law and Implementation Regulation No. 6306 on the Transformation of Areas Under Disaster Risk, which is an area of private law, Turkish Law of Obligations. In the Law of Obligations, which allows freedom of will, a legal relationship can only be terminated by the parties of that legal relationship as a rule. On the other hand, in the construction contracts between the land owners and the contractors, the contract can be terminated by the administration because the contractor does not start the construction on time or does not continue for a certain period of time. In the study, the basic principles and doctrinal sources related to the subject were evaluated, these sources were compared with the relevant legislation that brought innovation to our law and the result was formed. Ex officio termination; It has been emphasized what kind of exception it brings to the principle of proportionality, the principle of freedom of contract and the principle of freedom of will. It has been evaluated why this exception should be applied.

Law No. 6306, Ex Officio Termination, Urban Regeneration, Construction Contracts.

JEL Codes: K11, K12, K15, K32

Giriş

Özellikle 1999 Gölcük ve 2011 Van depremlerinin yanı sıra küresel ısınma ile birlikte Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere ülkemizde de meydana gelen ağır hasarlı sel felaketleri sonrası doğal afetlere dayanıklı bina yapımı, gerek can gerek mal kaybının engellenmesi adına kaçınılmaz hale gelmiştir. 2012 yılında yürürlüğe giren 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun¹ ise, doğal afetlere karşı tedbirleri içeren diğer mevzuattan çok daha önemli ve radikal önlemler getirmiştir. Bu radikal değişimler günlük hayatta hissedildiği kadar hukuki alanda da hissedilmekte ve hukukun en temel ilkelerine istisnalar ve yenilikler getirmektedir. Bunların en önemlisi ise, sözleşme hukukuna getirdiği özel hukuka ait bir sözleşmenin idare tarafından re’sen feshi uygulamasıdır.