Marka Lisans Hakkının ve Marka Lisansı Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

Yusuf BAŞLAR

Tescilli bir markayı konu edinen marka lisansı sözleşmesinin ve buna ilişkin lisans hakkının hukuki nitelikleri hususu gerek Türk hukuku gerek İsviçre hukuku ve Alman hukuku öğretisinde tartışmalı konulardan olsa da, genel temayül marka lisansı sözleşmesinin isimsiz sözleşmelerden, marka lisans hakkının da nispi haklardan olduğu yönündedir. Bu nedenle makalemizde, özellikle yukarıda belirtilen noktalara açıklık getirmeye çalışılmıştır

Marka lisansı sözleşmesi, marka lisansı, lisans sözleşmeleri, lisans hakkının hukuki niteliği.

Giriş

Marka lisans hakkı nın hukuki niteliğinden, marka lisansı sözleşmesi ile lisans alanın edindiği hakkın niteliği anlaşılır. Bu konu hakkında öğretide çeşitli görüşler ileri sürülmüş ve halen de uzlaşmaya varılamamıştır. Bu tartışma, lisans alanı n lisans veren ve üçüncü kişilerle ilişkilerinin belirlenmesi açısından önemlidir. Lisans hakkı, sözleşmeden doğan bir borç olarak kabul edildiğinde, lisans alan, sözleşmeden doğan haklarını sadece lisans verene karşı ileri sürebilecekken; lisans hakkı, mülkiyete dayalı bir tasarruf işlemi olarak kabul edildiğinde ise, lisans alan, hakkını üçüncü kişilere karşı da ileri sürebilecek, lisans verenin yardımı olmaksızın lisansa konu hakkı ihlal eden kimseye karşı bizzat harekete geçebilecektir¹. Ayrıca, bu konuda varılan sonuç, lisans sözleşmesi ile sağlanan hakkın devrinde de etkili olacaktır². Zira lisans sözleşmesinin tasarruf işlemi olarak kabulü halinde hak, malvarlığından çıkacak ve bu nedenle yalnızca bir defa yapılabilecektir³.

Marka lisansı sözleşmesinin hukuki niteliği ise, sadece soyut bir biçimde, lisans sözleşmesinin karakterine, sistematik anlamına ve işlevine göre belirlenemez. Lisans sözleşmesinin hukuksal niteliğinin belirlenmesi, aynı zamanda Borçlar Hukukundaki sözleşme türlerinin sınıflandırılmasının da konusunu oluşturur⁴. Bu anlamda lisans sözleşmesinin hukuki niteliği, sözleşmenin yorumu, sözleşmeye uygulanacak hükümler ve tarafların haklarının ve borçlarının tespit edilmesi açısından büyük öneme sahiptir ve bu sebeple de belirlenmesi gerekir⁵.

I- Lisans Hakkının Hukuki Niteliği

Lisans hakkının hukuki niteliği uluslararası hukuk öğretisinde oldukça tartışmalı bir konu olup⁶ Alman hukukunda ve İsviçre hukukunda yer alan baskın görüşler, birbirinden tamamen farklıdır⁷. Bu görüş ayrılığı, özellikle inhisari lisans konusunda kendini göstermektedir; zira her iki hukuk öğretisi de basit lisansın nispi hak bahşettiği, dolayısıyla basit lisans sözleşmesinin borçlandırıcı bir işlem niteliğinde olduğu konusunda mutabıktır⁸.