Özgürlük ve Güvenlik Hakkı Çerçevesinde ipek ve Diğerleri/ Türkiye Kararı
Eda BELTAN
Başvuranlar 2001 tarihinde PKK üyesi olma ve örgüt adına faaliyet yürütüme şüphesiyle tutuklanmışlardır. Başvuranlar tutuklamaya ilişkin aranan şüphe derecesinin bulunmadığını öne sürmüş ve gözaltındaki denetim sürelerinin makul süre koşulunu aştığı gerekçesiyle şikayette bulunmuşlar; Türkiye aleyhine AİHS’nin 5 /1, 3, 4, 5 ve 6. maddelerinin ihlal edildiği gerekçesiyle dava açmışlardır.
AİHS md. 5 / 1 (c), 3, 4, 5, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı.
Olaylar
Başvuran Murat Özpamuk, yasadışı örgüte (PKK) üye olma ve örgüt adına şehirlerde faaliyet yürütme şüphesiyle tutuklanmış ve gözaltına alınmıştır. Polis tarafından mülklerde yapılan aramada başvuranlar Çetin İpek ve Seyithan Demirel de bulunmuş ve tutuklanıp gözaltına alınmışlardır (1 Aralık 2001). Polis yasadışı ya da suçlayıcı hiçbir şey bulamamış fakat polisin talebi üzerine savcı başvuranların gözaltı süresini 2 gün daha uzatmıştır. Polis tarafından ifadelerinin alınması esnasında başvuranlar olay zamanında 16 yaşında olmalarına rağmen müdafii yardımından yararlanamamışlardır. Başvuranlar savcı önüne getirilmiş, daha sonra Devlet Güvenlik Mahkemesi’ne (DGM) çıkartılmış ve burada gözaltı hallerinin devamına karar verilmiştir. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 168 ve 169. maddeleri uyarınca yasadışı örgüte üye olma, yardım ve yataklık ile suçlanan başvuranlar, 5 Aralık 2001 tarihinde yapılan birinci duruşmada tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmışlardır.
İddialar
Başvuranlar Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5 /1, 3, 4, 5 ve 6. maddelerinin ihlal edildiği iddiasında bulunmuşlardır. Başvuranlar tutuklamaya ilişkin aranan şüphe derecesinin bulunmadığını öne sürmüş ve gözaltındaki denetim sürelerinin makul süre koşulunu aştığı gerekçesiyle şikayette bulunmuşlardır. Buna karşılık Hükümet, başvurunun iç hukuk yollarının tüketilmesi koşuluna uyulmadığından reddedilmesi gerektiğini öne sürmüştür.
İç Hukuk ve Uluslar Arası Hukuka Göre İncelemeler
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (“AİHM”) iç hukuka aykırılık sebebiyle Sözleşmenin 5. maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
