Mobil Oyunların Fikri Mülkiyet Hukukunda Korunması

Legal Protection of Mobile Games in Intellectual Property Law

Emin ÇELİK

1990’lı yılların başında cep telefonlarının ve bu telefonlarda oynanmak üzere geliştirilen mobil oyunların üretilmesiyle beraber mobil oyun çağı başlamıştır. Daha sonra akıllı telefonların geliştirilmesiyle beraber sektör ciddi bir değişim yaşamıştır. Mobil oyun pazarının ekonomik olarak da çok büyük bir pazar hâline gelmesi, doğal olarak, çeşitli hukuki uyuşmazlıkları da beraberinde getirmiştir. Hukuk düzeninin görece yeni karşılaştığı bir kavram olması hasebiyle mobil oyunlara ilişkin hukuki korumanın ne şekilde ve hangi kapsamda yapılabileceğine dair bir belirsizlik bulunmaktadır. Ayrıca mobil oyunların fikri mülkiyet hukukunun pek çok alanını ilgilendirmesi de meseleyi daha da karmaşık bir hâle getirmektedir. Bu çalışmada mobil oyun kavramı incelenecek, daha sonra fikri mülkiyet hukuku çerçevesinde korumanın hangi kapsamda yapılacağı tartışılacaktır.

Eser,Eser Türleri,Fikri Mülkiyet,Mobil Oyunlar,Video Oyunları.

In the early 1990s, the mobile gaming era began with the production of cell phones and mobile games developed to be played on these phones. Later, with the development of smartphones, the sector experienced a serious change. The fact that the mobile gaming market has grew very large economically has naturally led to various legal disputes. Since it is a relatively new concept for the legal system, there is an uncertainty regarding the manner and scope of legal protection for mobile games. Also, mobile games concern many spheres of intellectual property law and that makes this issue even more complicated. In this study, firstly very notion of mobile games will be examined, and then the scope of legal protection of mobile games under intellectual property law will be discussed.

Work,Types of Works,Intellectual Property,Mobile Games,Video Games.

GİRİŞ

Oyunların binlerce yıllık bir geçmişi olmasına karşın 1960’lı yıllardan itibaren oyun konsollarının ve kişisel kullanıma özgülenmiş bilgisayarların üretilmesiyle video oyunlarının ilk örnekleri verilmeye başlanmıştır. Daha sonra 1990’lı yıllarda cep telefonlarının 2000’li yıllarda da bir işletim sistemine sahip akıllı telefon ve tabletlerin ortaya çıkmasıyla mobil oyunlar video oyunlarının en önemli türlerinden biri hâline gelmiştir. 2022 yılında mobil oyun pazarı; dünyada 152 milyar dolar, Türkiye’de ise yaklaşık 700 milyon dolarlık bir hasılata ulaşmıştır¹. Ulaşmış olduğu bu ekonomik büyüklükle beraber mobil oyun sektörü, bilgisayar oyunlarını dahi geride bırakarak video oyunu türleri arasındaki en yüksek ekonomik değere ulaşan oyun türü olmuştur². Mobil oyunların geliştirilmesinin bilgisayar oyunlarına göre daha kolay olması ve cep telefonlarında oynanabilmesi bu oyunları daha da ulaşılabilir kılmaktadır. Dünyada milyarlarca akıllı telefon kullanıcısının olması ve indirilme sayısı bir milyarın üzerinde olan mobil oyunlar sektörün büyüklüğü ve potansiyeli hakkında ipucu vermektedir. Ayrıca mobil oyunların geliştirilmesinin bilgisayar oyunlarına nazaran daha kolay olması özellikle gelişmekte olan ülkelerde çeşitli girişimlerin (startup) ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır³. Sözgelimi, yerli mobil oyun şirketi Peak Games, 1,8 milyar dolara satılarak Türkiye’nin ilk unicorn girişimi⁴ olmuştur⁵.

Mobil oyunların geliştirilmesinin kolaylığı, ulaşılabilir olması ve yüksek ekonomik değeri, doğal olarak çeşitli hukuki uyuşmazlıkları da beraberinde getirmektedir. Bu bakımdan mobil oyunların hukuki olarak ne şekilde ve hangi kapsamda korunacağını belirlemek elzemdir. Hukuk düzeninin görece yeni sayılabilecek bir konusu olması hasebiyle mobil oyunlara ilişkin akademik çalışma ve yargı kararlarının azlığı bu konuda bir muğlaklık olmasına sebebiyet vermiştir. Bu konuda bir katkı sağlamayı hedefleyen bu çalışmada meselenin fikri mülkiyet hukuku boyutu üzerinde durulacaktır. Zira bir fikri ürün olarak mobil oyunlar ve mobil oyunu oluşturan asli unsurlar, temel ve en etkin korumalarını fikri mülkiyet hukuku enstrümanlarıyla bilhassa Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında eser korumasıyla bulacaktır. Mobil oyunların ne şekilde ve kapsamda korunabileceğine ilişkin tartışmanın eser türlerinden patentlere, markalardan ticari sırlara kadar fikri mülkiyet hukukunun pek çok ana başlığına temas edeceği kuşkusuzdur.

Bu çalışmada öncelikle video oyunlar genelinde mobil oyunların gelişim süreci ve mobil oyunların niteliği incelenecek, ardından da mobil oyunlara ilişkin çeşitli fikri mülkiyet hukuku korumaları tartışılacaktır. Mobil oyunlara nazaran daha köklü bir geçmişi olması hasebiyle video oyunlar bakımından daha geniş bir doktrin ve içtihat hukuku oluşmuş olup bu çalışmada sıklıkla bu kaynaklara da atıf yapılacaktır.