Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu (TCK m. 217/A)

The Crime of Publicly Spreading Misleading Information (TPC Art. 217/A)

Murat BALCI, Kerim ÇAKIR

Dezenformasyonla mücadele kapsamında idari tedbirlerin yeterli ve caydırıcı olmaması son çare olarak ceza kanununa müracaat edilmesini gerekli kılmıştır. Bu kapsamda 13.10.2022 tarih ve 7418 sayılı Kanun’un 29’uncu maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Özel Hükümler” başlıklı ikinci kitabının “Topluma Karşı Suçlar”ı düzenleyen üçüncü kısmının “Kamu Barışına Karşı Suçlar” başlıklı beşinci bölümünün 217/A maddesinde “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığıyla müstakil bir suça yer verilmiştir. İhdas edilen suçla sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak maksadıyla, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayma yaptırım altına alınmıştır. Çalışmada, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçunun objektif ve sübjektif unsurları değerlendirilerek, suç tipinin ifade hürriyeti ile kişilerin haber alma/verme hakkına getirdiği sınırlamalar mukayeseli hukuktaki düzenlemeler de dikkate alınarak izah edilecektir. Ayrıca düzenlemenin, suçta ve cezada kanunilik ilkesinin bir sonucu olarak karşımıza çıkan belirlilik ilkesini ihlal edip etmediği tartışmalarına da çalışmada yer verilecektir.

Dezenformasyon,Gerçeğe Aykırı Bilgi,Kamu Barışı,İfade Hürriyeti,Aleniyet.

The lack of sufficient and deterrent administrative measures as part of fighting disinformation made essential to apply criminal law as a last-ditch effort. In relating to this, Article 29 of the legislation numbered 7418 and dated 13.10.2022 and Article 217/A of the fifth chapter titled “Crimes Against Public Place” of the third part of the second book titled “Special Provisions” of the Turkish Penal Code No. 5237 include a separate crime which is called as “publicly spreading the misleading information”. The crime that is committed in order to create anxiety, fear and panic among the public and publicly and sufficiently spreading misleading information to the public about the internal and external security, public order and general health of the country which also disrupts the public peace has been sanctioned. In this study, the objective and subjective elements of the crime of “publicly spreading the misleading information” will be evaluated and limitations of the freedom of expression and freedom of obtainment of information will be explained while considering the regulations in comparative law. In addition, the discussion of whether the principle of clarity and definiteness which the result of the principle of legality of crimes and punishments () is violated will also be included in this study.

Disinformation,Misleading Information,Public Peace,Freedom of Expression,Publicity.

GİRİŞ

Dezenformasyonla mücadele için idari tedbirler -özellikle 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında içeriğe erişimin engellenmesi ve içeriğin yayından kaldırılması gibi önleyici/engelleyici nitelikteki tedbirler- güçlendirilse de kamu düzenini bozucu nitelikteki gerçeğe aykırı bilginin yayılması engellenememektedir. Bu sebeple 13.10.2022 tarihli ve 7418 sayılı “Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile son çare olarak Ceza Kanunu’na müracaat edilmiştir. 7418 sayılı Kanun’un 29’uncu maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 217/A maddesine “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığıyla müstakil bir suç eklenmiştir. 7418 sayılı Kanun’un gerekçesinde ifade edildiği üzere internetin sağladığı anonim ortam; yalan, yanlış veya manipülatif içeriklerin artmasına neden olmuştur. Bilhassa özel saiklerle oluşturulup organize bir biçimde yayılan içerikler veya bot hesaplar aracılığıyla yapılan paylaşımlar, internet ortamındaki dezenformasyonu hızlı bir biçimde artırmıştır.

TCK’nın 217/A maddesinde düzenlenen halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu, Kanun’un “Özel Hükümler” başlıklı ikinci kitabının “Topluma Karşı Suçlar”ı düzenleyen üçüncü kısmının “Kamu Barışına Karşı Suçlar” başlıklı beşinci bölümünde yer almaktadır. Madde; “(1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. (2) Fail, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hâlinde, birinci fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır” şeklindedir¹.

“Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunun ne şekilde düzenleneceğiyle ilgili Adalet Bakanlığının önerisinde ise “Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak amacıyla gerçeğe aykırı olduğunu bildiği bir bilgiyi alenen yayan kimse, fiilin kamu güvenliğini, kamu barışını veya kamu sağlığını bozmaya elverişli olması halinde, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır” denilmekteydi².