Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

The National Threshold Of 10% Of The Turkish Electoral System

Sinem YARGIÇ

%10’luk Ülke Barajı, Seçim Sistemi, Temsilde Adalet, Yönetimde İstikrar.

2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu’nda öngörülen %10’luk ülke barajı, Avrupa Konseyi’ne üye devletlerde öngörülen en yüksek orandaki seçim barajıdır. Demokratik hukuk devlet ilkesine uygunluğu ise uzun zamandan beri tartışılmaktadır. Seçim barajları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkeleri arasında denge oluşturma arayışında büyük öneme sahiptir.

Türk Anayasa Mahkemesi’nin içtihadı incelendiğinde, Mahkemenin seçim sisteminin denetlenmesine ilişkin olarak iki farklı yaklaşımı benimsendiği görülmüştür. “Judicial activism” anlayışı çerçevesinde temsilde adalet ilkesine, “judicial selfrestraint” anlayışı çerçevesinde de yönetimde istikrar ilkesine ağırlık vermiştir. 1995 tarihli kararında ise Anayasa’nın 67. maddesine eklenen “Seçim kanunları temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak şekilde düzenlenir” hükmüne dayanarak temsilde adalet ve yönetimde istikar ilkesi arasında bir denge bulmaya çalışmıştır.

%10’luk ülke barajı İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) tarafından da incelenmiştir. Dava Dairesi 2007 tarihli Yumak ve Sadak Türkiye’ye Karşı kararında İHAS’ın 1 no.lu Protokolü’nün 3. maddesinde düzenlenen serbest seçim hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir. İHAM’ın Büyük Dairesi de 2008 tarihli kararında, seçimlerin kendine özgü siyasi şartlarını ve uygulamada siyasi partilerin, barajın kimi etkilerini azaltacak bazı stratejiler -bağımsız adaylarla seçime girme vb.- geliştirmelerini değerlendirerek, İHAS’ın 1 no.lu Protokolü’nün 3. maddesinin ihlal edilmediğine karar vermiştir. Bununla birlikte kararda %10 barajının, Avrupa’da uygulanan seçim barajlarının en yükseği olduğuna işaret edilmiş; barajın düşürülmesini öneren Avrupa Konseyi organları ile aynı fikirde olunduğu bildirilmiştir.