Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Alman Ceza Usul Hukuku’nda Bedensel Muayene ve Dna Analizi

Gereon WOLTERS


Alman Ceza Usul Hukuku’nda Ceza Usul Kanunu’nun §§ 81a-81h paragraflarında, kovuşturma makamlarının hazırlık soruşturmasında alabileceği tedbirler arasında, sanığın veya sanık olmayan kişilerin bedensel muayenesini yapılması ve daha evvel bir kişiden alınan parçalar ya da bulunan materyaller üzerinde moleküler genetik tespitlerde bulunulması da sayılmıştır. Bu tedbirlerin temel hakları ihlal edici karakterleri nedeniyle, sadece bunların maddi şartlarını değil, aynı zamanda tedbirler hakkında karar verme yetkisinin ve bu tedbirlerin ne şekilde uygulanacağının kanunda eksiksiz olarak tespit edilmesi gerekmektedir. Alman Ceza Usul Kanunu’nun 81a-81h paragrafları bu maddi ve şekli şartların söz konusu tedbirin sanığa ya da üçüncü şahsa karşı alınmasına yönelik bir sistem getirmeye çalışmıştır.

Alman Ceza Usul Kanunu §§ 81a-81h, bedensel muayene, genetik parmak izi, genom analizi, DNA analizi, DNA kimlik tespiti, verilerin korunması, kişisel verilerin kullanılmasına karar vermek hakkı, bir gruba toplu halde gen testi yapılması.

Alman Ceza Usul Hukuku’nda Ceza Usul Kanunu’nun §§ 81a-81h paragraflarında, kovuşturma makamlarının hazırlık soruşturmasında alabileceği tedbirler arasında, sanığın veya sanık olmayan kişilerin bedensel muayenesini yapılması ve daha evvel bir kişiden alınan parçalar ya da bulunan materyaller üzerinde moleküler genetik tespitlerde bulunulması da sayılmıştır. Bu tedbirler bir yandan adli kovuşturmadan beklenen yararları güvence altına almak bakımından etkili bir araç olarak kabul edilirken – ki bedeni muayeneye tabi tutulan kişinin ise her şeyden önce temel haklarına ciddi bir müdahalede bulunulmaktadır- diğer yandan doğrudan zorla bedene yapılacak bir müdahale ile ilgilinin beden dokunulmazlığının korunması, DNA-Kimlik tespitinde ise (ayrıca) kişisel verilerin kullanılmasına bizzat karar verme hakkı gibi temel haklara dokunulmaktadır.

Bu tedbirlerin temel hakları ihlal edici karakterleri nedeniyle, sadece bunların maddi şartlarını değil, aynı zamanda tedbirler hakkında karar verme yetkisinin ve bu tedbirlerin ne şekilde uygulanacağının kanunda eksiksiz olarak tespit edilmesi gerekmektedir. Alman Ceza Usul Kanunu’nun 81a-81h paragrafları bu maddi ve şekli şartların söz konusu tedbirin sanığa ya da (en azından zanlı olmayan) üçüncü şahsa karşı alınmasına yönelik bir sistem getirmeye çalışmıştır.

§ 81a StPO sanığın bedensel muayenesi imkanını tanımıştır. Bu hüküm kişinin aranmasını düzenleyen § 102 StPO’dan farklı olarak delillerin vücuttan ( vücutta meydana gelen doğal açılmalar da dahil olmak üzere) bulunmasını düzenlemektedir. Bu hükme göre muayene yaralanmayı sanık ile (muhtemel) mağdur arasında meydana gelen bir münakaşa sebebiyle meydana gelen bir iz olarak tespit etme durumunda zorunlu olabilir. Aynı zamanda tahlil yapmak amacıyla sanıktan kan veya başka bir sıvı alınan haller de bu maddenin kapsamı altında kalmaktadır. Özellikle uyuşturucu madde ile ilgili suçların işlendiğine dair şüphelerin olduğu hallerde olayın anlaşılmasını sağlamak üzere istifra ettirici veya dışkı çıkartıcı ilaçların mide sondası vasıtasıyla sanığa zorla kullandırılmasının bu madde kapsamında kalıp kalmadığı ise eskiden olduğu gibi halen tartışmalıdır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Alman Anayasa Mahkemesi gibi söz konusu müdahaleler bakımından orantılılık ilkesine kati surette dikkat edilmesi konusunda uyarılarda bulunmaktadır. Burada –daha da ileri giderek- Nemo-tenetur ilkesi gereğince bilgi almak amacıyla müdahalede bulunulmasının yasaklanması görüşü de savunulmaktadır.