Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Beden Muayenesi

Fatih Selami MAHMUTOĞLU

Beden muayenesi, ceza muhakemesi açısından önemli bulunan olguları saptayabilmek amacı ile insan vücudunun incelenmesidir. CMK’nın beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması başlıklı 75 vd. maddeleri, dış beden muayenesini düzenlememişse de, ifade tarzından beden muayenesini dış beden muayenesi ve iç beden muayenesi biçiminde ikiye ayırarak incelediği anlamı çıkmaktadır. Genital Muayene ise, TCK’da “Adliyeye Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir.

CMK, Beden Muayenesi, Jalloh v. Germany Kararı, Genital Muayene.

Beden muayenesi, ceza muhakemesi açısından önemli bulunan olguları saptayabilmek amacı ile insan vücudunun incelenmesidir. Bu bağlamda; dış muayene ve vücuda müdahale olarak ikiye ayrılır. Muayene; yaşayan insan vücudunun veya vücut kısımlarının niteliklerinin izlenmesi, kontrol edilmesi, tanımlanması bazen de vücut içindeki yabancı maddelerin varlığının radyolojik tetkikler aracılığı ile saptanmasıdır. Vücuda müdahale ise, yaşayan insan vücudundan kan, idrar, sperm, sıvı alınması veya vücuda bir madde verilmesi ya da vücudun deri veya kaslarla örtülü iç kısmına müdahale edilmesi demektir1.

Muayene, iç beden muayenesi, vücuttan örnek alınması olabileceği gibi sadece dış muayene veya gözlem şeklinde de olabilir. Buna karşın yeni yasal düzenlemede, muayene ve vücuda müdahale ayrımı yapılmamıştır. Bu bakımdan, yeni düzenleme “iç beden muayenesi yapılabilmesi veya vücuttan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınabilmesi için müdahalenin kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir” şeklinde genel bir hüküm getirmiştir.

Bu bağlamda beden muayenesi ve vücuttan örnek alınmasının niteliğine baktığımızda, hem koruma tedbiri; hem de bilirkişi incelemesi olduğunu görürüz. Şöyle ki, temel haklardan olan kişinin vücut bütünlüğüne ve özel hayatına müdahale teşkil ettiği ve gerektiğinde zor kullanılarak yerine getirildiği için koruma tedbiri özelliğine sahiptir. Ayrıca muayene ve örnek almayı gerçekleştirecek hekim veya sağlık mensubu açısından da bilirkişi incelemesi niteliğini taşıyacaktır2.