Egemenlik ve Evrensel Yargı Yetkisi İlişkisinin Uluslararası Ceza Hukuku Boyutu
The International Criminal Law Dimension of the Relationship between Sovereign and Universal Jurisdiction
Merve ŞAHİN AKDEMİR
Uluslararası düzeni bozan kimi suçların faillerinin bulundukları yerde yargılanmaları gerekebilir. Çalışmamızda, bırakmış olduğu etki bakımından uluslararası suçların yargılanabilmesine dayanak oluşturan evrensel yargı yetkisinin ne olduğu izah edilecektir. Bu bağlamda devletin sahip olduğu egemenlik yetkisinin sınırlandırılabilmesinin dayanak noktaları açıklanacaktır. Bilhassa norm olarak nitelendirilen ve örf ve âdet hukukunun da kaynağını oluşturduğu normların evrensel yargı yetkisinin kullanılabilmesi bakımından önemi ortaya konulacaktır. Evrensel yargı yetkisi, devletin suçun işlendiği yere, mağdurun ve failin vatandaşlığına bakılmaksızın yargılama bakımından yetkili olması anlamına gelmektedir. Bu bakımdan evrensel yargı yetkisi, suçu işleyen failin vatandaşı olduğu ülkenin ve suçun işlendiği yerdeki devletin iç egemenliğine doğal olarak birtakım sınırlandırmalar getirmektedir.
Egemenlik, İç Egemenlik,Evrensel Yargı Yetkisi,Uluslararası Suç,Jus cogens.
The perpetrators of some crimes that disrupt the international order may need to be tried where they are found. In our study the universal jurisdiction which forms the basis for the prosecution of international crimes in terms of the effect it has left will be analyzed. In this context, the basis of limiting the sovereign power of the state will be explained. In particular, the importance of the norms, which are defined as norms and from which the customary law originates, will be revealed in terms of the use of universal jurisdiction. Universal jurisdiction, where jurisdiction is committed, the victim is likely to be close and likely to fail. In this respect, universal jurisdiction naturally imposes some limitations on the internal sovereignty of the country where the perpetrator is a citizen and the state where the crime was committed.
Sovereignty,Internal Sovereignty,Universal Jurisdiction,International Crime,Jus cogens.
GİRİŞ
Evrensel yargı yetkisinin ne olduğu ve kapsamına hangi suçların dâhil olduğu, uzun zamandır tartışılagelen konulardan biridir. Tarihsel açıdan evrensel yargı yetkisi, devletin egemenliğine sınırlama getiren yetkilerden biri olarak görülmüştür. Zira devletin sahip olduğu yargı erki, evrensel yargı yetkisinin kapsamına giren suçlar söz konusu olduğunda büyük ölçüde sınırlanmakta; başka bir devlet, yargı yetkisine sahip olan devlete ait yetkileri kullanmaktadır. Söz konusu durum evrensel yargı yetkisinin kullanılabilmesi bakımından tartışmalara yol açmaktadır.
Çalışmamızda evrensel yargı yetkisinin ne olduğu, bu yetkinin kaynağı ve sınırları incelenecektir. Yetkinin kaynağı olan uluslararası örf ve âdet hukuku ile örf ve âdet hukukunun bir unsuru olan opinio juris’in evrensel yargı yetkisi hususundaki önemi ortaya konulacaktır.
I. ULUSLARARASI HUKUK VE BAĞLANTILI OLARAK ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ
Uluslararası hukukun gelişiminin incelenmesi, çalışmamız bağlamında ele alınan evrensel yargı yetkisinin nasıl uluslararası örf ve âdet hukuku kuralı olarak tanındığı hususunda büyük önem arz etmektedir. Zira bu yetki birdenbire tanınmamış, uluslararası hukuk ve uluslararası hukuk alanında oluşan örf ve âdet hukuku kurallarının gelişimini izlemiştir.
