Soykırım Suçunun Mağduru Olarak Azınlıklar

MINORITIES AS A VICTIM OF GENOCIDE

Faruk TURİNAY

Özet: Azınlık ve soykırım kavramlarının her ikisi de XX. yüzyılda ortaya çıkmıştır. İlki, bir devlet biçimi olarak ulus-devlet anlayışının benimsenmesiyle varlık kazanırken diğerinin oluşmasında çapı ve şiddetiyle önceki örneklerden belirgin şekilde ayrılan Yahudi Soykırımı ve bu soykırımın faillerinin milletlerarası seviyede cezalandırılması gerektiği yönündeki düşünceler kilit rol oynamıştır. Diğer taraftan, azınlık haklarının korunması yönündeki çabalar arasında soykırım suçunun tanınması ve cezalandırılmasının özel bir yerinin olduğu söylenebilir. Yine, soykırım suçunun doğal mağdurunun azınlıklar olduğu gerçeği iki kavramın birlikte incelenmesini gerekli kılmaktadır. Soykırımın hukuki tanımındaki eksiklikler azınlık-soykırım ilişkisinin bir başka boyutunu teşkil etmektedir. Son olarak, soykırım suçunun meydana geldiği toplumsal koşullar azınlık kavramının soykırım suçu bakımından taşıdığı önemi gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler: Azınlık, Soykırım, Soykırım Suçunun Mağduru, Mağdur Gruplar, Uluslararası Ceza Hukuku.

Abstract: Minority and genocide notions, both of them arised in XXth century. While the first has acquired an existence by nation-state concept as a form of state has been adopted; The Holocaust which distinguishes by extent and severity from other cases, and opinions that The Holocaust’s perpetrators must be punished internationally play a key role. On the other hand, it can be argued recognition and penalization of genocide has a special status among efforts to protect minority rights. Furthermore, the fact that victims of genocide are naturally minorities entails to peruse the two notions together. Shortcomings in legal definiton of genocide are another dimension of the relationship between minority and genocide. Finally, social conditions on occuring a genocide throw into sharp relief importance of the concept of minority in terms of genocide.

Keywords: Minority, Genocide, Victim of Genocide, Victim Groups, International Criminal Law.

GİRİŞ

Uluslararası hukuk ile ceza hukukunun kesişim noktasında yer alan soykırımın arka planına bakıldığında XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren doktrinin sınırlarını aştığı ve bir suç olarak hukuk düzlemindeki yerini aldığı görülmektedir.

Toplumun geri kalanından çeşitli özelliklerle ayrılan topluluk anlamında azınlık kavramı, çok eski tarihlere dayansa da hukuki varlığını ulus-devletlerin doğumuna borçludur. İmparatorluklar çağında önemi daha az olan azınlıklar, imparatorluk teb’asının yerini ortak özelliği daha fazla olan millete bırakmasıyla bir mesele haline gelmiştir.

Faşizmin yükseldiği ve I. Dünya Savaşı’nın çözümsüz kalan sorunlarının kronik hale geldiği 1930’lu yılları takip eden dönemde, soykırım, azınlıkların mağduru olduğu uluslararası bir suç haline gelmiştir. II. Dünya Savaşı ise soykırımın kuşku duyulmayacak boyutta ve şiddette gerçekleşmesine sahne olmuş, azınlık gruplara mensup milyonlarca insan, bu mensubiyetlerinden ötürü hayatını kaybetmiş ve diğer kötü muamelelere maruz kalmıştır. Soykırım yasağı ise ius cogens niteliğini ancak 1948’den itibaren kazanabilmiştir.