Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması Suçu

CRIME OF MISUSE OF OPEN SIGNATURE

Erdal YERDELEN

Özet: Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu, 5237 sayılı TCK’da kamu güvenine karşı suçlar içerisinde düzenlenmiştir. Belgede sahtecilik suçlarının bir türü olarak düşünülmüştür. Hukuki ilişkinin başında hukuki anlamda mevcut olmayan bir belgenin, daha sonra taraflar arasındaki anlaşmaya aykırı doldurulması söz konusu olmaktadır. Bu açıdan kanundaki düzenlenme yeri isabetlidir. Bu makalede 5237 sayılı TCK’da benimsenen suçun unsurlarına paralel olarak açığa imzanın kötüye kullanılması suçunun unsurları, nitelikli halleri, özel görünüş biçimleri, bu suç için öngörülen yaptırım ve suçun soruşturma ve kovuşturma konuları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: Kamu Güveni, Belge, Sahtecilik, Açığa İmza, Kötüye Kullanma.

Abstract: The offence of “misuse of open signature” is defined in Turkish Criminal Code No: 5237 under the section of “Offences Against Public Confidence”. The offence was considered as a kind of document forgery. The subject of this crime is filling in a document that doesn’t exist in legal sense at the beginning of the legal relationship, contrary to the agreement between the parties. In this respect, the place of the offence in the code is appropriate. In this article the elements, qualified forms, special forms of appearence of misuse of open signature offence and sanctions, investigation and prosecution of this offence have been examined in accordance with the offence adopted in TCC No: 5237.

Keywords: Offences Against Public Confidence, Document, Forgery, Open Signature, Misuse.

I. GENEL OLARAK

Açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçu, 5237 sayılı TCK m.209’da kamu güvenine karşı suçlar kısmında düzenlenmiştir. Bu suç, 765 sayılı TCK’nın 509. maddesinde “mal aleyhinde cürümler” bölümünde, emniyeti suiistimal suçları içerisinde düzenlenmiştir. Açığa imzanın kötüye kullanılması suçunun, 765 sayılı TCK’da mala karşı suçlardan sayılmasında Fransız Ceza Kanunu’nun etkisi vardır. Fransız Ceza Kanunu’nda1 açığa imzanın kötüye kullanılması suçu, emniyeti suiistimal hükümlerinden hemen sonra yer almaktadır2. O dönemde doktrinde, bu suçun, sahtecilik suçunun bir türü olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir3. Esasen 765 sayılı TCK m.509’da sadece “açığa imzanın kötüye kullanılması suçu” değil, “bedelsiz kalan senedi kullanma suçu”4 da düzenlenmiştir5. Son dönem ceza kanunları, Alman Ceza Kanunu’nun etkisinde kalarak6 açığa imzanın kötüye kullanılması suçunu kamu güvenine karşı suçlardan (sahtekârlık suçları) saymaktadırlar7. 5237 sayılı TCK, açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçunu, ikinci kitap, üçüncü kısımda yer alan “Topluma Karşı Suçlar” içerisinde, dördüncü bölümde yer alan “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” olarak 209/1. maddede düzenlemiştir8.

Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu incelenirken, tipiklik ve hukuka aykırılık unsurlarının belirlenmesiyle haksızlık oluşturan fiil ortaya konmaya çalışılacak; daha sonra suçun unsurları dışında kalan kusurluluk değerlendirmesi yapılacak, bu suça ilişkin kusurluluğu kaldıran nedenlerden söz edilecektir. Kasten işlenen bir suç olması nedeniyle, suçun özel görünüş şekillerinin bu suç açısından uygulanma olasılıkları üzerinde de durulacaktır.

II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER

Hukuki değer, kanun koyucuyu suç tipini düzenlemeye iten sübjektif yararı izah eder9. Açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçunun maddi konusu henüz oluşturulmamış, mağdur tarafından imzalanmış, tamamen veya kısmen boş bir kâğıttır. Bu kâğıdın “verilme nedeninden farklı bir şekilde doldurmak” fiili tanımlanmış olduğundan bu suç ile korunmak istenen hukuki değer, toplumun sözleşmelere olan güveni ve kişilerin bu güvene dayanarak işlem yapma hakkıdır10. Suçun tamamlanması bakımından boş kâğıdın doldurularak belge haline getirilmesi gerekir. Bu suç da diğer sahtecilik suçları gibi ispat araçlarının her türlü sahtecilikten uzak olduğuna ilişkin kamu yararını korumaktadır. Buradaki hukuki değer, hukuki ilişkilerin temelinde yer alan güvenilirlik ve inanılırlıktır11. Doktrinde12 ve Yüksek Mahkeme kararlarında13 “kamu güveni” olarak belirtilen bu hukuki değer, hukuk düzeninin, herhangi bir hukuki olayı kanıtlama yeteneği tanıdığı şeylerle doğruluk ve gerçekliğine herkes tarafından güvenilmesini öngördüğü, şekil, belirti, iz, işaret ve simgenin sahtecilikten korunmalarını görmek ve bilmek biçiminde oluşmuş genel, sürekli, toplumsal bir hak ve yarardır. Başka bir ifadeyle kamunun güveni; özel veya kamu hukukunun kanıtlama gücü tanıdığı şey, şekil ve alametlere karşı olan genel güvendir14. Bu nedenle kamunun güveni aleyhine suçlar arasında düzenlenmesini gerektirmiştir15. 765 sayılı TCK’da kanun koyucu, açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçunu, kişisel menfaatin ihlalini, ön planda tutarak, 509. maddede malvarlığı aleyhine suçlar arasında düzenlemiştir. O dönemin kanun koyucusu, kişinin imzası ve kağıdın anlaşmaya aykırı doldurulması konularını dikkate alarak bu şekilde bir düzenleme yoluna gitmiştir16.