Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İham Kararlarında 
Polisin Zor Kullanma Yetkisi ve Biber Gazı

THE USE OF FORCE BY POLICE AND THE TEAR-GAS IN DECISIONS OF ECHR

Ersan ŞEN


Özet: Bu çalışmada İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ( İHAM) tarafından 2013 yılında Türkiye aleyhine verilen üç karar analiz edilecek ve yorumlanacaktır. Bu kararlar toplantı ve gösteri yürüyüşleri esnasında polisin başvurduğu zor kullanma yetkisinin sınırları ile ilgilidir. Mahkeme her üç kararda da işaret ettiği üzere polis operasyonlarına ulusal hukuk tarafından sadece izin verilmekle kalınmayıp bunlar aynı zamanda, yine bu hukuk içerisinde, keyfiliğe, yetki aşımına ve kaçınılabilecek kazalara karşı uygun ve etkili bir güvence sistemi çerçevesinde yeterince sınırlandırılmış olmalıdır. Ayrıca Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 46. maddesi uyarınca (kararların bağlayıcılığı ve infazı) biber gazı kullanımından kaynaklanan yaralama ve ölüm riskinin asgari seviyeye çekilebilmesi için, biber gazının doğru kullanımını garanti altına alan kuralların pekiştirilmesini gerekli görmektedir.

Anahtar Kelimler: İHAM, Zor Kullanma Yetkisi, Biber Gazı, Toplanma Özgürlüğü, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri

Abstract: In this study three violation decisions given by ECHR against Turkey are analyzed and interpretted. These decisions are related to the boundaries of right to use of force by police enforcement officials during demonstrations. In these three decisions, the Court noted that as well as being authorised under national law, policing operations had to be sufficiently regulated by it, within the framework of a system of adequate and effective safeguards against arbitrariness, abuse of force and avoidable accidents. Under Article 46 (binding force and execution of judgments), the Court held that the safeguards surrounding the proper use of tear-gas grenades needed to be strengthened in order to minimise the risk of death and injury resulting from their use.

Keywords: ECHR, The Right to Use Force, Tear- Gas, Meeting and Demostrations.

A. GİRİŞ

Yazımızda, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) tarafından 2013 yılı Temmuz ayında Türkiye aleyhine verilen ve ifade özgürlüğünün kollektif kullanım biçimi olarak algılanan toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma haklarını kullanan bireylerin, kimi zaman gösterinin “yasadışı” olduğu, kimi zaman da toplantı ya da gösterinin barışçıl karakterini kaybettiğinden bahisle, polis tarafından zor ve şiddet kullanmak suretiyle müdahale edilmesi neticesinde ortaya çıkan ihlal tespitlerini içeren üç önemli kararını analiz edip, yorumlarımıza yer vereceğiz.

B. 9 TEMMUZ 2013 TARİHLİ SUBAŞI VE ÇOBAN – TÜRKİYE KARARI

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi, Subaşı ve Çoban – Türkiye davasını 9 Temmuz 2013 tarihinde karara bağladı. Mahkeme, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 3. maddesinde tanımlanan işkence yasağını usul ve esas yönleri ile ihlal etmekten Türkiye Cumhuriyeti’ni mahkum etti ve başvuruculara 15.000’er Euro tazminat ile yargı masraflarının ödenmesine karar verdi. Türkiye Cumhuriyeti yine bir dava kaybetti ve milli servetin bir kısmı bu dava için harcanacak gözüküyor.

Davaya konu olay, 1 Mayıs 2006 tarihinde İzmir’de 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamasına katılmak isteyen Subaşı’na karşı polisin fiziki kuvvet kullanması, ardından arkadaşı Çoban’ın Subaşı’nı korumaya çalışması, bu sırada polisin fiziki kuvvet kullanmaya, ardından cop ve biber gazı kullanmaya başvurmak suretiyle Subaşı ve Çoban’ın yaralanması iddiasına dayanmaktadır.