Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Ceza Sorumluluğunu
 Azaltan Sebep Olarak Haksız Tahrik

THE UNJUST PROVOCATION AS A REDUCE CAUSE OF CULPABILITY

Ersan ŞEN

Özet: Haksız tahrik, Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme çerçevesinde; haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onsekiz yıldan yirmidört yıla ve müebbet hapis cezası yerine oniki yıldan onsekiz yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hâllerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir. Bu çalışmada ceza sorumluluğunu azaltan bir sebep olarak haksız tahrike ilişkin öğretideki tartışmalar değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Haksız Tahrik, Hiddet, Şiddetli Elem, Ceza Sorumluluğunu Azaltan Neden.

Abstract: Unjust provocation regulated in Article 29 of Turkish Penal Code. According to this Regulation any person who commits an offence in a state of anger or severe distress caused by an unjust act shall be sentenced to a penalty of imprisonment for a term of eighteen to twenty four years where the offence committed requires a penalty of aggravated life imprisonment and to a penalty of imprisonment for a term of twelve to eighteen years where the offence committed requires a penalty of life imprisonment. Otherwise the penalty to be imposed shall bu reduced by one- quarter to three- quarters. In this study, examine discussions in doctrine and practice about the unjust provocation as a reduce cause of culpability.

Keywords: Unjust Provocation, Anger, Severe Distress, Reduce Cause of Culpability.

Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu m.51 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.29’da düzenlenen haksız tahrik, ceza sorumluluğunu azaltan neden olarak öngörülmüştür. Haksız tahrik, mülga 765 sayılı Kanunda hafif veya ağır olmak üzere iki şekilde düzenlenmekte iken, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda bu ayırım kaldırılmıştır. İki düzenlemenin ortak yanı, haksız bir eylemin doğurduğu hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında kalınarak suçun işlenmesi halinde, failin cezasından tahrik nedeniyle indirim yapılmasıdır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesine göre, tahriki oluşturan fiilin somut olayın koşullarına göre değerlendirilmesi hakim tarafından yapılarak, sanığın iradesine olan etkisi nazara alınıp, maddede gösterilen iki sınır arasında belirlenen bir oranda indirim yapılması gerekmektedir. Mahkeme bu indirimi, Türk Ceza Kanunu’nun 61. maddesinin 5. fıkrasına göre belirlenen ceza üzerinden yapacaktır.

Haksız tahrik, haksız fiil yönü ile hemzamanlık taşımaya bir etki-tepki hali olması bakımından TCK m.25/1’de hukuka uygunluk sebebi sayılan meşru savunmadan ayrılır. Meşru savunma, bir hakka yapılan saldırıyı defetmek zorunluluğu altında orantılı savunmayı öngördüğü halde, haksız tahrikte haksız saldırıya duyulan tepkiden dolayı işlenen suç vardır. Meşru savunmada haksız fiil suç sayılmazken, haksız tahrikte icra edilen fiil suç sayılır. İlkinde cezasızlık, ikincisinde haksız fiilin ağırlığına ve gösterilen tepki ile orantılı şekilde faile verilen cezadan indirime gidilir.