Tıbbi Müdahalelerde Olası Kast ve bilinçli Taksirin Ayırımı
THE DIFFERENCE OF POTENTIAL PREMEDITATION AND CONCIOUS NEGLIGENCE IN MEDICAL INTERVENTIONS
Sevinç ARSLAN HIZAL
Özet: Bu çalışmada, tıbbi müdahalelerden kaynaklanan ceza davalarında, olası kast ve bilinçli taksir ayırımı ele alınırken, öncelikle, tıp alanında kullanılan terminoloji de dikkate alınarak tıbbi müdahale, komplikasyon, izin verilen risk ve tıbbi hata (malpraktis) gibi bu ayırımda önem arz edecek kavramlar tanımlanmıştır. Ardından tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğu için gerekli şartlar irdelenmiştir. Özellikle aydınlatılmış onam kavramının son yıllarda yargı kararlarında sıkça yer aldığı göz önünde bulundurularak bu konuya da geniş bir yer verilmiştir. Çalışmanın diğer bölümlerinde tıbbi müdahalelerden kaynaklanan suçlarda manevi unsur, yargı kararlarından örneklerle birlikte ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde olası kast ve bilinçli taksir unsurları konuyla ilgili bir mahkeme kararı ile birlikte değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi Müdahale, Malpraktis, Komplikasyon, İzin Verilen Risk, Olası Kast, Bilinçli Taksir.
Abstract: In this work, cases caused by medical interference, while potential premeditation and conscious negligence division are undertaken, conceptions, offer importance in this division as firstly by considering the terminology that is used in med field, medical attention, complication, risk (permitted) and medical fault (malpraktis), are described. Then required circumstances are explicated for appropriateness of medical attentions to law. A longer place is given to this subject by considering informed consent, took place in court decisions in recent years. In the other parts of work, moral component is undertaken together with the examples from court decisions. In the last part of the work potential premeditation and conscious negligence components are processed together with the court decision about the subject.
Keywords: Medical Attention, Malpraktis, Complication, Permitted Risk, Potential Premeditation, Conscious Negligence.
GİRİŞ
Son yıllarda bilim ve teknolojinin ilerleme hızına paralel olarak, sağlığı korumak ve hastalıkların teşhis ve tedavisini yapmak amacıyla birçok değişik yöntem geliştirilmiş ve tıbbi müdahaleler özellikle cerrahi alanlarda hızlı bir biçimde çeşitlenmiştir. Ancak bu gelişmeler beraberlerinde bazı olumsuz sonuçları da getirmişlerdir. İşte bu olumsuzluklara sebebiyet veren tıbbi müdahale hataları Ceza hukukunun da konusu olmuştur.
I. TIBBİ MÜDAHALENİN TANIMI VE KAPSAMI
Tıbbi müdahale kavramı ile ilgili öğretide birçok yazar tarafından birbirine benzer olmakla birlikte bazı farklılıklar da içeren tanımlamalar yapılmıştır. Ayan’a göre tıbbi müdahale, “tıp mesleğini icraya yetkili bir kişi (hekim) tarafından, doğrudan ya da dolaylı tedavi amacına yönelik olarak gerçekleştirilen her türlü faaliyet” olarak tanımlanabilir1. Yine aynı yazara göre bir hastalığı, anormalliği ya da eksikliği önlemek, ortadan kaldırmak veya olumsuz etkilerini en aza indirmek için yapılan her türlü faaliyet (en basit teşhis ve tedavi yöntemlerinden en ağır cerrahi müdahalelere kadar) tıbbi müdahale kapsamında değerlendirilir2.
Ancak bu tanım günümüzde oldukça eksik kalmıştır. Çünkü teknoloji ve sağlık alanındaki gelişmeler hastalara uygulanan tıbbi müdahalelerin her geçen gün farklılaşarak artmasına sebep olmuş, estetik amaçla yapılan operasyonlar, organ ve doku nakli, insan üzerinde deney yapılması gibi konuların da gündeme girmesi ile tıbbi müdahalenin tanımı ve kapsamı oldukça genişlemiştir. Bununla birlikte tıbbi müdahalenin sadece hastalıkların tedavi aşamasında ortaya çıkmadıkları, bireysel korunma ve teşhis yöntemlerinin uygulanması esnasında da mevcut oldukları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sebeple bu çalışmada öncelikle sağlık hizmetlerinin sunum şekline göre tıbbi müdahaleler sınıflandırılacak, ardından geniş kapsamlı tanımlara yer verilecektir.
