Karşılıksız İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçu (5941 Sayılı Çek Kanunu m.5/1-3) ve Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı (5941 Sayılı Çek Kanunu m.5/4-10)

Veli Özer Özbek

§ 1. GENEL OLARAK

Hukukumuzda çekle ilgili düzenlemeler esasen Türk Ticaret Kanunu’nda yer almaktadır. Nitekim çeke ilişkin temel kuralları 6762 sayılı TTK m. 692-735 arasındaki hükümler oluşturur. Zamanla çekin yaygın bir ödeme aracı haline dönüşmesi ve fakat kötüye kullanılarak karşılıksız çek eylemlerinin artması ve söz konusu eylemlerle mücadele hususunda Ticaret ve İcra hukuku argümanlarının yetersiz kalması karşısında söz konusu eylemler 765 sayılı TCK m.503 anlamında dolandırıcılık suçu olarak kabul edilerek uzun süre bu yönde bir uygulama yapılmıştır.

Ancak söz konusu suça ilişkin unsurların gerçekleştiği hususunda karşılaşılan güçlükler, özellikle art niyetli çek keşidecileri aleyhine açılan davaların büyük ölçüde beraatle sonuçlanması, 765 sayılı TCK m.503 hükmünün ihtiyaca cevap vermediği görüşünü ortaya çıkarmıştır. Bu sorun 19.3.1985 tarihli 3167 sayılı Kanun’un hazırlanması sonucunu doğurmuş, adı geçen Kanun 3.4.1985 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve farklı tarihlerde değişikliğe uğrayarak 20.12.2009 yılına dek yürürlükte kalmıştır.

Özellikle 2005 yılında 5237 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ve bu Kanunun 5.maddesi ile getirilen “bu Kanunun genel hükümlerinin özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanacağı” şeklindeki düzenleme, zaten özellikle hapis cezası getiriyor olması gibi hakkında çeşitli spekülasyonlar bulunan 3167 sayılı Kanunun yeni bir Kanunla değiştirilmesini gündeme getirmiştir.