İddianame Pazarlığı (Plea Bargaining)

Pınar Bacaksız

GİRİŞ

Ceza yargılaması da tıpkı diğer hukuk dalları gibi farklı sistemlerde farklı şekillenmiştir. Bu anlamda Kıta Avrupası ülkeleri ve Anglo-Amerikan ülkeleri arasında da ciddi farklılıklar bulunmaktadır.

Ceza yargılaması bilindiği üzere suç şüphesinin ortaya çıkmasıyla başlar. Bu aşamadan sonra başlayan soruşturma evresinde dominant konumda olan kişi savcıdır. Savcı bu evrenin sonunda gerekli suç şüphesine ulaşırsa bir iddianame düzenleyerek kamu davsını açar. Ancak belli durumlarda savcı kamu davası açmayabilir. Hukukumuzda temel olan kovuşturma mecburiyeti ilkesinin istisnalarını da CMK’da belirlenen haller oluşturmaktadır.

Kamu davası açma mecburiyeti diğer Kıta Avrupası ülkelerinde de kabul edilmekle birlikte Anglo-Amerikan Hukuku’nda sistem tamamen farklıdır. Bu anlamda çalışmamızın konusunu oluşturan iddianame pazarlığı savcının başlıca yetkilerinden biridir. İddianame pazarlığı kapsamında savcı ile sanık iddianamenin içeriğinde anlaşmaktadırlar. Buna karşılık sanık da suçunu ikrar etmek ya da savcıyla işbirliği yapmak gibi bir edim taahhüt etmektedir. İddianame pazarlığı sistemimize oldukça yabancı olsa da Anglo-Amerikan Hukuku’nun ceza yargılamasına bakışını yansıtması açısından ilginçtir. Öte yandan ülkemizde CMK ile koğuşturma mecburiyeti ilkesinin istisnalarının artması konunun önemini artırmaktadır.