Hâkimler ve Savcılar Hakkında Yapılan Disiplin Soruşturmaları ile bu Soruşturmalarda Görülen Eksiklikler
Disciplinary Investigations Conducted on Judges and Public Prosecutors and Some Deficiencies Identified in These Investigations
Özkan GÜLTEKİN
Memur sayılmayıp, Anayasanın ifadesiyle, “diğer kamu görevlileri” statüsünde yer alan, anayasal güvenceye sahip ve özel bir kanuna, yani 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununa tâbi olan hâkimler ve savcılar hakkında yapılan disiplin soruşturmalarında, -hem doktrin hem uygulama anlamında- hukuk devleti ile bağdaşmayacak birçok düzenleme bulunmaktadır.
Hatta hâkimlerin ve savcıların disiplin soruşturmalarına ilişkin bu düzenlemeler ile uygulamadaki kötü örnekler, AİHS’in “Adil Yargılanma Hakkı” başlıklı 6’ncı maddesinin getirdiği güvencelere, Bangolar Yargı Etiği İlkelerine ve Budapeşte İlkelerine de aykırılık oluşturmaktadır. Bu çalışmada, hâkimler ve savcılar hakkında yapılan disiplin soruşturmaları ile özellikle bu soruşturmalarda görülen eksiklikler ele alınacaktır.
Hâkim, Savcı, Disiplin, Disiplin Suçu, Disiplin Cezası, Disiplin Soruşturması, İnceleme, Soruşturma, Muhakkik, Gerekçe, Fezleke.
There are many arrangements which are not complying with rule of law -in the meaning of doctrine and practice-, in disciplinary investigations conducted on Judges and public prosecutors who are not considered as officer, instead are accepted in “other public servants” status, have constitutional guaranty and are subject to a special code “Judges and Public Prosecutors Act” no.2802.
Arrangements concerning judges and prosecutors’ disciplinary investigations and bad practice examples contradict with guaranties brought by ECHR’s 6th article titled “Right to Fair Trial”, Bangalore Judicial Ethics Principles and Budapest Principles. In this study, disciplinary investigations conducted on judges and public prosecutors and particularly deficiencies identified in these investigations are dealt.
Judge, Public Prosecutor, Discipline, Disciplinary Offence, Disciplinary Punishment, Examination, Investigation, Investigator, Reason, Summary of Proceedings.
I. HÂKİM VE SAVCI KAVRAMLARI İLE HÂKİMLER VE SAVCILAR İÇİN DÜZENLENEN DİSİPLİN SUÇLARI VE CEZALARI
Hâkim, savın (iddia) ve savunmanın ışığında önüne getirilen hukukî uyuşmazlıkları çözen, meslekî güvencesi olan, görevinde bağımsız ve tarafsız kamu görevlisidir. Cumhuriyet savcısı ise, kamu adına iddia faaliyetini yürüten kamu görevlisidir1. O hâlde; savcı, yasaların ihlal edildiğini, yani suç işlendiğini iddia ederek yargılama makamlarına başvuran, devlet ve kamu adına davacı olan kişidir2. Cumhuriyetle birlikte, savcıların Cumhuriyet adına görev yaptıklarını belirtmek amacıyla unvanlarının önüne “Cumhuriyet” kelimesi getirilmiştir. Fransa’da da suçla ve suçlularla mücadelede iddia makamını oluşturan savcılık örgütü mensupları, Ülkenin bugünkü yönetim biçimi olan Cumhuriyeti temsil ettiklerini vurgulayacak biçimde -tıpkı Türkiye’de olduğu gibi- “Cumhuriyet Savcısı” olarak isimlendirilmiştir3.
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde, hâkim ve savcı kavramlarının tanımı yapılmıştır. Bu maddeye göre; “Bu Kanun’un uygulanmasında;
a) Hâkim:
