Fotoğrafik Eserlerde Telif Hakları

Copyrigths on Photographic Works

Ünsal PİROĞLU

Fotoğrafın kültürel ve sosyal yaşantıya girişi resme göre daha yenidir. Fotoğrafta, fotoğraf sahibinin kendi hususiyetini yansıtabilmesi, yani yalın fotoğrafın eser haline dönüştürülebilmesi oldukça güçtür.

Sahibinin hususiyetini yansıtan fotoğraflar yanında, teknik ve bilimsel fotoğraflar da fikri hukuk kapsamında korunmaktadır. Estetik, bilimsel ve teknik niteliği olmayan fotoğraflar ise haksız rekabet hükümlerinin himayesi altındadır. Fotoğraf, resmin rakibi olmakla birlikte, ona ve diğer sanat dallarına en önemli katkılar sunan bir sanat dalıdır.

Yalın Fotoğraf, Fotoğrafik Eser, Özgünlük, Hususiyet, Kişilik Hakları.

The entry of photograph into cultural and social life is newer than picture. It is quite difficult for the photographer to reflect his own property, that is to say, to convert a bare photograph into a work of art.

Beside photographs reflecting the peculiarity of its owner, technical and scientific photographs are under the protection of intellectual property law too. Photographs not having a scientific and technical characteristic are under the protection of unfair competition provisions. Although the photograph is not a rival to the picture, it is a branch of art presenting most important contributions to other art branches.

Bare Photograph, Photographic Work, Originality, Peculiarity, Personal Rights.

A. GENEL OLARAK TELİF HAKLARI

Fikri hukukun temel kavramı eserdir. Fikri ve Sanat Eserleri Yasamızın 1’inci maddesine göre "Eser sahibinin hususiyetini taşıyan her nevi fikir ve sanat ürünüdür. "Genelde uluslararası hukuk metinlerinde evrensel bir eser tarifi yapılmamaktadır. Gerçekten açık ve net bir tarif yapabilmekte oldukça güçtür.¹

Telif hakları genel olarak eserden doğan haklardır. Bu hak, ancak 'eser' niteliğindeki fikri ürünlerde söz konusu olur. Fikri ürünün eser olarak himaye görmesi için yasamız ve bilimsel öğretiye göre subjektif ve objektif olmak üzere iki unsurun gerçekleşmiş olması zorunludur.

Subjektif Unsur: Eseri yaratanın hususiyetinin yansıtılmış olması, bazı Yargıtay içtihatlarına göre de fikri ürünün o kişi tarafından yaratılmış olması başka bir eserden aynen alınmış olmama anlamında nitelendirilmektedir. Yani özgün nitelikte bağımsız ve yaratıcı bir fikri çalışma mevcut olmalıdır. Hirsch'e göre eseri eser yapan, o'nun yaratıcının kişiliğinden aldığı hususiyettir.²