Patent Lisans Sözleşmesi
Şule DİLMAÇ
Patent, belirli bir süreyle sınırlı olarak, buluş sahibine, buluşu üzerinde inhisari bir hak tanıyan ve üçüncü kişiler tarafından patent sahibinin rızası olmaksızın, buluşun kullanılmasının engellenmesi kapsamında bir koruma sağlayan fikri mülkiyet hakkıdır. Teknolojik yönden ilerleyebilmenin en önemli etkeni yeni buluşlar ortaya çıkarmak iken, bu buluşların etkin bir koruma altında buluş sahibi dışındaki kişilerce de kullanılarak teknoloji transferinin sağlanmasının yöntemi ise patent lisans sözleşmelerinden geçmektedir. Teknoloji transferinin işlemesinde devreye giren patent lisans sözleşmeleri, konusu patent olan ve lisans verenin patentten doğan haklarının kullanım hakkını lisans alana verdiği ve kural olarak lisans alanın da bunun karşılığında bir bedel ödediği sözleşme türü olup, makalemizin içeriğinde patent lisans sözleşmeleri genel hatları ile işlenecektir.
Patent, Buluş, Patent Lisansı, Geliştirme Lisansı, Üretim Lisansı, Montaj Lisansı, İsteğe Bağlı Lisans, Zorunlu Lisans.
A patent is an intellectual property right providing the invention owner with a monopolistic right as to be limited for a certain period of time and, a protection in scope of prevention of the intention to use by a third party without consent of the patent owner. While the most important factor requires realisation of new inventions in order to go ahead in technology, on the other hand, the method to ensure any third party other than the invention owner to make a technological transfer by using them under an active protection over them is done through a patent licence contract. A patent licence contract coming into play for operation of technology transfer is a type of contract, the subject of which is patent and through which the license giver has given his natural use rights emerging from such patent to the licence receiver and through which the license receiver has paid a value in turn of such a transaction, in principle and, the patent licence contract will be treated in general terms in our article.
Patent, Invention, Patent Licence, Development Licence, Production Licence, Assembly Licence, Discretionary Licence, Obligatory Licence.
1. TANIM
Patent, belirli bir süre ile sınırlı olarak, buluş sahibine, buluşu üzerinde inhisari bir hak tanıyan ve üçüncü kişiler tarafından patent sahibinin rızası olmaksızın, buluşun kullanılmasının engellenmesi kapsamında bir koruma sağlayan fikri mülkiyet hakkıdır. Patent sahibi, lisans vermek suretiyle, buluşun kullanılması için üçüncü kişilere izin verebilir. Örneğin, ülkemizde bilgisayar yazılımları piyasasında faaliyet gösteren bir şirket henüz sahip olmadığı ve kendi kaynakları ile üretebilme imkânı olmayan bir teknolojiden, patent lisansına sahip olması halinde faydalanabilecektir. Bu yönüyle patent lisansının teknoloji transferinde önemli bir araç olan teknolojik bir lisans olduğu söylenebilir1. Bu teknoloji transferinin işlemesinde devreye giren patent lisans sözleşmesi, konusu patent olan ve lisans verenin patentten doğan haklarının kullanım hakkını lisans alana verdiği ve kural olarak lisans alanın da bunun karşılığında bir bedel ödediği sözleşmedir2. Bu sözleşmeyle, lisans alan herkese karşı ileri sürebileceği bir mutlak hak değil; patenti kullanmak üzere bazı fiillerde bulunma iznini elde ettiği bir nispi hak elde eder. Lisans veren, patent sahibi sıfatını korumaya devam eder.
2. PATENT LİSANS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ VE PATENT SİCİLİNE TESCİLİ
Hukukumuzda Borçlar Kanununun 11’inci maddesinde düzenlenen şekil serbestisi ilkesi uyarınca, sözleşmelerin geçerliliği kural olarak özel bir şekil şartına tabi değildir.
Patent lisans sözleşmesinin ne şekilde yapılacağına ilişkin 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ise, 86’ncı maddesiyle yazılı şekil kuralını getirmiştir. Aynı şekil kuralı, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 12’nci maddesi gereğince marka lisans sözleşmeleri için de geçerlidir. Burada getirilen yazılı şekil şartı ile adi yazılı şekil anlaşılmakta ve bu yazılı şekil şartı, her iki lisans sözleşmesi için de geçerlilik şartı olmaktadır.
