Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Yapay Döllenmede Soybağı Sorunu

The Paternity Problem of Artificial Insemination

Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ

Soybağı, çocuğun ana ve babası ile olan bağını ifade eder. Türk Medeni Kanunu’muz “Çocuğu doğuran kadın, anadır.” düzenlemesiyle, çocuk ile ana arasındaki soybağının doğum ile kurulduğunu ifade ederek, “kiralık anne” uygulamasının yasal olmadığına işaret etmiştir.

İnceleme konumuz olan yapay döllenmede, evli erkeğin sperminin eşi kadının rahmine enjekte edilmesine izin verilmekte; haliyle soybağı açısından bir sıkıntı doğmamaktadır. Buna rağmen; ülkemizde yasal olmayan uygulamaların başka ülkelerde gerçekleştirilmesi karşısında bir takım sorunlar karşımıza çıkmaktadır.Yapay döllenmede, sperm, kadının rahmine enjekte edilerek hamilelik gerçekleşir. Burada önemli nokta; enjekte edilen spermin kocaya ait olup olmamasıdır. Sperm, kocaya ait ise, soybağı açısından bir sorun söz konusu olmayacaktır. Ancak ülkemizde yasal olmasa da; başka erkeğin spermi ile hamile kalan kadınların varlığı inkar edilemez. Bu durumda, kocanın bu işleme rızasının olması ve olmaması açısından ikili bir ayrım yapılarak soybağının ele alınması gerekmektedir. Bu noktada, başka erkeğin spermi ile hamile kalan kadının zina yapmış sayılıp sayılmayacağı konusu da tartışmalıdır.

Yapay Döllenme, Soybağı, Doğum, Kiralık Anne, Çocuk.

Paternity represents the child’s bond with the mother and father. Our Turkish Civil Code has pointed out that; the practice of “surrogate mother” is not legal; as it is specified that the paternity relation between child and mother is established with the birth in the legal provision states that: “the woman who gave birth to child is the mother”.

According to the artificial insemination –which is the subject of our review- it is allowed to inject husband’s sperm into the woman’s uterus; therefore it is not encountered with any paternity problem. However, it is encountered with some problems, because of some practices which are not legal in our country, are done in other countries.In artificial insemination, woman gets pregnant by injecting sperm into her uterus. Here, it is important whether the injected sperm is belongs to the husband. If the sperm is belonged to husband, then there is not any paternity problem. However, although it is not legal in our country; it is undeniable that there are women who got pregnant with another man’s sperm. In this case, the paternity should be considered making a binary distinction; whether husband grants his consent for the operation or not. At this point, it is also controversial whether the pregnant woman fornicates by getting pregnant with the sperm of another man.

Artificial Insemination, Paternity, Birth, Surrogate Mother, Child.

1. KAVRAM

Kısırlık, korunmama ve düzenli ilişkiye rağmen, kadının hamile kalamaması sorununu doğurmaktadır. Eşler, deneme ve doktor tavsiyelerine dayalı olarak çocuk sahibi olamadıkları nedeniyle, gerekli kontroller yapıldıktan sonra, kısırlığa ilişkin bir tanı konulduğu takdirde, karı koca açısından sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Yapay döllenme, erkek üreme organlarında ortaya çıkan bir aksaklık ya da eksiklik nedeniyle, kadının normal ilişki yoluyla gebe kalamaması durumunda, erkek üreme hücrelerinin kadının rahmine yapay yolla şırınga edilmesidir.1 Tanımdan anlaşılacağı üzere, dış ortamda bir döllenme söz konusu olmamakta; erkeğin sperminin kadının rahmine, yumurtalara en yakın yere enjekte edilmesiyle işlem tamamlanmaktadır.

Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik ile getirilen düzenleme, yalnızca evlilik içi olarak adlandırılan; yani evli karı kocanın kendi yumurtasının/sperminin kullanılması şeklinde karşımıza çıkan homolog döllenmeye izin vermekte; diğer yöntemlerin uygulanmasına imkân vermemektedir.