Emsal İçtihatlar Işığında Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Davasına Etkisi
Mehmet Akif TUTUMLU
I. Yasal Düzenleme
Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesine etkisi konusunu düzenleyen yegane metin, Türk Borçlar Kanunu (TBK) m.74 hükmü olup şöyledir:
“Hâkim, zarar verenin kusurunun olup olmadığı, ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığı hakkında karar verirken, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hükümleriyle bağlı olmadığı gibi, ceza hâkimi tarafından verilen beraat kararıyla da bağlı değildir.
Aynı şekilde, ceza hâkiminin kusurun değerlendirilmesine ve zararın belirlenmesine ilişkin kararı da, hukuk hâkimini bağlamaz.”1
II. Hukuki Açıklamalar
Hemen belirtelim ki hukuk yargılaması alanında geçerli olan ilke, hukuk hâkiminin bağımsızlığı ilkesidir. Bu ilkeden amaç; hukuk hâkiminin, haksız fiilin gerçekleşme tarzı, kusur durumu ve derecesi ile meydana gelen zararın tazminat hukuku açısından doğurduğu hukuki sonuçlar bakımından, aynı fiilin suç teşkil etmesi nedeniyle ceza mahkemesinde süren davalar ve bu mahkemeden verilen kararlar karşısında bağımsız olmasıdır.2 Bunun nedeni, haksız fiil ile suçun unsurlarının kabul ve oluşum şartlarının her iki hukuk dalında farklı olmasıdır.3 Gerçekten her iki hukuk dalında yargılama usulleri farklı olduğu gibi, deliller karşısında hâkimin takdir yetkisinin kapsamı da farklıdır. Bu bağlamda kusur, hukuka aykırılık, nedensellik bağı, ayırt etme gücü, fiil gibi kavramlar her iki hukuk dalında (Borçlar Hukuku- Ceza Muhakemesi Hukuku) ortak olarak kullanılan kavramlar olmakla beraber bunlara yüklenen anlamlar farklıdır.4
