Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisiyle ya da Başka Bir Nedenle, Emniyetli Bir Şekilde Araç Sevk ve İdare Edemeyecek Hâlde Olunmasına Rağmen Araç Kullanma Suçu

The Crime of Violating Traffic Safety While Driving Vehicle Due to the Effect of Drinking Alcohol, Using Durgs or any other Reason

Cengiz APAYDIN

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu genel tehlike yaratan bir suçtur. Suçun oluşumu için, fiil sonucu belirsiz sayıdaki kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olunması da aranmış olduğundan, bu suç somut bir tehlike suçu niteliğindedir.

Yasakoyucu, özgürlükler ve bunların teminatları olan demokratik toplumun gereklerine uygun olarak sınırlamalar arasında ikili bir ayrım yaparak, 1.00 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullanan sürücüleri, karine olarak trafik düzeni ve güvenliği açısından tehlikeli görerek, eylemin TCK’nın 179’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yazılı, alkolün etkisiyle güvenli biçimde araç kullanamayacak durumda olmasına rağmen araç kullanma suçunun oluştuğunu kabul etmiştir. Sürücünün 1.00 promil veya altında alkollü olarak araç kullanması halinde ise, karine olarak suçun oluştuğu kabul edilmemektedir. Hususi otomobillerde 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullananların veya hususi otomobil dışındaki araçları 0.20 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullananların, emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek durumda olduğuna ilişkin sürücülerin dışa yansıyan davranışlarının belirlenmesi halinde, sürücülerin güvenli sevk ve idareyi yitirmiş olması nedeniyle TCK’nın 179’uncu maddesinin üçüncü fıkrasındaki suç oluşacağından, bu hallerin de somut tehlike suçu olarak kabul edilmesi gerekir.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu, Alkollü Olarak veya Uyuşturucu Madde Kullanmış Olarak Araç Kullanma Suçu, Somut Tehlike Suçu, Soyut Tehlike Suçu, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun 48’inci Maddesindeki Alkollü Olarak Araç Kullanma Kabahati.

The offence of putting traffic safety at risk creates general danger. Driving under the influence of alcohol and/or drugs is considered an offence if the life, health and/or property of others is put at risk. Therefore, this offence is considered by law to be a concrete endangerment.

In line with the requirements of freedoms guaranteed by a democratic society, the legislative body differentiates the following actions: Those who drive under the influence of over 1.00 units of alcohol are presumptively considered to be dangerous to traffic and pedestrian safety. Their actions are deemed a criminal offence under Article 179 (3) of the Turkish Penal Code. Contrarily, those who drive under the influence of 1.00 or less units of alcohol are not presumptively considered to have committed the same offence. However, other further conditions are sought: The act of a person driving a private car, who has had at least 0.50 units of alcohol, and who also appears that he can not safely drive will also be considered as an offence. Also an offence would be considered, if the amount of alcohol concerning those who drive vehicles other than private cars is over 0.20 units.

The Crime of Endangerment to Traffic Safety, The Offence of Driving Under the Influence of Alcohol or Drugs, The Offence of Concrete Endangerment, The Offence of Abstract Endangerment, And the Misdemeanour of Driving Under the Influence of Alcohol Regulated By Article 48 of the Highway Code.

1. GİRİŞ

Kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşımının yaygınlaşması toplum yaşamında kolaylıklar sağlamaktadır. Ancak bu yaygınlaşma, insan sağlığı ve güvenliği açısından tehlikeleri de artırmaktadır. Bu nedenle, bu alan giderek artan oranda hukuk kurallarıyla düzenlenmeye çalışılmaktadır¹. İnsanların toplum halinde yaşamaya başlaması ve teknolojinin gelişmesi ile paralel olarak trafik kuralları, insanlar için büyük önem arz etmeye başlamıştır. Toplumdaki insanların yaşamını kolaylaştıran ulaşım araçlarının gelişmesiyle birlikte trafik kuralları daha çok ihlal edilmeye başlamış olup, trafik ihlalleri sonucu meydana gelen kazalarda her yıl binlerce insan yaralanıp ölmekte ve milyarlarca liralık maddi zarar oluşmaktadır. Yapılan araştırmalarda, en çok ihlal edilen kuralların trafik kuralları olduğu gerçeği, yasakoyucu tarafından trafik kurallarının daha etkin düzenlenmesine ve uygulanmasına yönelik arayışları arttırmaktadır. Özellikle alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle, emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanma halleri ile ilgili olarak mukayeseli hukuktaki gelişmelere paralel olarak yasakoyucu tarafından 6487 sayılı Yasayla yeni düzenlenmeler yapılması nedeniyle, kural düzeyinde hükümlerin uygulamaya ışık tutması açısından konu incelenmiştir.

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, TCK’nın “Topluma Karşı Suçlar” kısmının “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” başlığını taşıyan birinci bölümünde düzenlenmiştir. Bu itibarla, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, genel tehlike yaratan bir suçtur. Ayrıca suçun oluşumu için, fiil sonucu belirsiz sayıdaki kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olunması da aranmış olduğundan bu suç somut bir tehlike suçu niteliğindedir. Aracın sevk ve idaresinin salt trafik düzenine aykırılığı, bu suçun oluşumuna neden olmayacaktır. Bu suçun oluşabilmesi için, aracın trafik düzenine aykırı olarak ve ayrıca kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde kullanılması gerekir. Bu suç, trafik güvenliği için öngörülmüş bakımlar ve onarımlar yapılmadan aracın trafiğe çıkarılması hâlinde de işlenebilir. Ancak bunun için, ayrıca gerekli bakımı ve onarımı yapılmamış aracın trafiğe çıkarılması suretiyle kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından bir tehlikeye neden olunması gerekir. Keza, gözlerinde ileri derecede görme kusuru bulunmasına karşın her nasılsa sürücü belgesi almış olan bir kişinin, bu durumda ulaşım aracını kullanması halinde de somut bir tehlikenin söz konusu olduğunun kabulü gerekir². 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 179’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiş olan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle, emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olunmasına rağmen araç kullanma suçu, genel güvenliği tehlikeye düşüren eylemleri önlemek için kabul edilmiştir. Bu bakımdan, genel tehlike suçu niteliğindedir. Bu suçta tehlikenin varlığı aranmamış olduğundan soyut tehlike suçu niteliğinde düzenlenmiştir³.

2. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇUNUN BİR TÜRÜ OLARAK ALKOL VEYA UYUŞTURUCU MADDE ETKİSİYLE YA DA BAŞKA BİR NEDENLE, EMNİYETLİ BİR ŞEKİLDE ARAÇ SEVK VE İDARE EDEMEYECEK HÂLDE OLUNMASINA RAĞMEN ARAÇ KULLANMA SUÇU

Ülkemizde meydana gelen trafik kazalarının en önemli sebeplerinden ikisi alkol veya uyuşturucu madde nedeniyle güvenli araç sürme yeteneğinin kaybından kaynaklanan trafik kazalarıdır. Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle, emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hâlde olunmasına rağmen araç kullanarak trafik güvenliğini tehlikeye sokmak suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan önemli suçlardan birisidir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, TCK'nın “Topluma Karşı Suçlar” kısmının “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” başlığını taşıyan birinci bölümünde düzenlenmiştir. Bu itibarla, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu genel tehlike yaratan bir suçtur.