İş Güvencesi Tazminatı

Öcal Kemal Evren

4857 sayılı İş Yasasında mutlak emredici bir nitelikte düzenlenen iş güvencesi tazminatı iş güvencesi düzeneklerinin son halkasını teşkil etmekte, akdi sorumluluğa dayanan ve işçinin son aşamada işsiz bırakılmasının tazminat anlamında maddi karşılığını ifade etmektedir. İş güvencesi tazminatı deyimi içinde bulunduğu iş güvencesinin bir parçası olması itibarıyla yerinde bir adlandırma olup içerik olarak kötüniyet tazminatı ve sendikal tazminat kavramlarından ayrılmaktadır. İş güvencesi tazminatına hak kazanmak için öncelikle işe iadeyi içeren kesinleşmiş bir mahkeme kararına ihtiyaç duyulmakta ve sonrasında belirlenen süre içinde işçinin işverene işe başlatılması için başvurması ve işverenin de açık veya örtülü bir şekilde bu talebi reddederek işçiyi işe başlatmaması gerekmektedir. Tazminat miktarı konusunda ise miktarın aylık ücret karşılığı, belirleme esasları, bu konudaki kesintiler ve faiz hususu önem arz etmektedir. Makale bu hususları açıklamaya yöneliktir.

İşe iade, işe başlatmama, iş güvencesi, iş güvencesi tazminatı, iş güvencesi tazminatı miktarı.

I- Giriş

İş hukuku sistemimiz içinde geniş anlamda ilk iş güvencesi düzenlemelerine 09.08.2002 tarihli ve 4773 sayılı Yasa ile 1475 sayılı İş Yasası’nın 13’üncü maddesine eklemeler yapılmasıyla yer verilmiş; 4857 sayılı İş Yasasında ise 18, 19, 20 ve 21’inci madde hükümlerinde iş güvencesi kurumu düzenlenmiştir. Ancak hukuk sistemimiz, işe iade hususunu mutlak anlamda düzenlememiş; işverene nihai aşamada belli bir tazminat ödemek suretiyle iş ilişkisini sürdürmeme olanağı tanımıştır.

İş güvencesi tazminatı olarak adlandırılan bu tazminat gerek içinde bulunduğu iş güvencesi kavramının özellikleri itibarıyla gerek kendine has özellikleri itibarıyla önem arz etmekte ve bazen de diğer kötü niyetli fesih hallerinde uygulanması gereken tazminatlarla karıştırılabilmektedir.

Bu nedenle iş güvencesi tazminatının kavram olarak ayrı bir şekilde ortaya konmasında fayda bulunmaktadır. Bu çalışma belirtilen amaçla iş güvencesi ve iş güvencesi tazminatı kavramlarının hukuki niteliği, adlandırılması, benzer kavramlardan farkı ve hak kazanma koşulları ve iş güvencesi tazminatının miktarı itibariyle karşılaşılan sorunları inceleme konusu yapacaktır.