Türkiye’ye Giriş Yasağı

Entry Ban to Turkey

Neşe BARAN ÇELİK

Türkiye’ye giriş yasağı, esas olarak Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenmiştir. Kanunun giriş yasağını düzenleyen 9. maddesi, 06.12.2019 tarihli ve 7196 sayılı Kanun ile değişikliğe uğramıştır. Madde kapsamında yapılan değişikliklerden en önemlisi kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı sebepleriyle, sadece Türkiye dışında bulunan yabancılar bakımından değil; Türkiye’de bulunan yabancılar için de giriş yasağı kararı alınabileceğinin kabul edilmesidir. Yapılan değişiklikler kapsamında ayrıca, vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dışına çıkmak için valiliklere başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılar bakımından, idari para cezalarını ödemiş olmaları ve İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenen ihlâl sürelerini aşmamaları kaydıyla, Türkiye’ye giriş yasağı kararı alınmayabileceği de kabul edilmiştir. Söz konusu ihlâl süreleri ile bu sürelere bağlı uygulanacak giriş yasağı süreleri ise Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün 09.06.2020 tarihli açıklamasıyla tespit edilmiştir. Çalışmamızda, anılan bu değişikliklerle birlikte madde kapsamında yapılan diğer değişiklikler ışığında giriş yasağı kararı ve uygulanması incelenecektir.

Giriş Yasağı, Göç İdaresi, Sınır Dışı, Vize, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu.

Entry ban to Turkey is regulated mainly in Law on Foreigners and International Protection. Article 9 of this Law, which is regulating the entry ban, was amended by Law numbered 7196 and dated 06.12.2019. The most important amendment within the scope of this article is that; the entry ban to Turkey for reasons of public order, public security or public health may not be imposed against only foreigners who are outside Turkey but also against to foreigners who are in Turkey. Within the scope of the amendments made, it has also been acknowledged that the entry ban for foreigners whose visa or residence permit has expired and who has applied to the governorates to exit from Turkey before their situation is established by the competent authorities upon which a decision to deport has been taken, shall not exceed, if they make the payment for administrative fines and don’t exceed the violation periods determined by the Ministiry of Interior. The durations of prohibition of entry according to the duration of violation were determined in the statement of The Directorate General of Migration Management made on 09.06.2020. In our study, the decision of entry ban and the application of it will be examined in the light of these and other changes made within the scope of the article.

Entry Ban, Migration Management, Deportation, Visa, Law on Foreigners and International Protection.

Giriş

Devletlerin, uluslararası hukukta genel olarak kabul edilen ‘ülkesel egemenlik’ ilkesi ile sahip oldukları yetkileri sebebiyle yabancıları ülkelerine kabul etme yükümlülüğü olmadığı gibi, yabancıları ülkeye kabul hususunda da gerekli gördükleri şartları belirlemekte mutlak yetkili oldukları kabul edilir.¹

Yabancılarla ilgili olarak Türkiye’ye yasal giriş, ikamet ve sınır dışı konularıyla da önemli bağlantılara sahip olan giriş yasağı, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu² (YUKK) m. 9-10 ile YUKK Uygulama Yönetmeliği³ m. 8-10 arasında düzenlenmiştir. 06.12.2019 tarihli ve 7196 sayılı Kanun ile YUKK’un çeşitli hükümlerinde önemli değişiklikler yapılmıştır.⁴ Bu değişikliklerin bazıları 7196 sayılı Kanunun 71. maddesiyle YUKK’un giriş yasağını düzenleyen 9. maddesine ilişkindir. Değişiklik öncesinde, 9. maddenin 1. fıkrasında, “Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) tarafından, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınarak, Türkiye dışında olup da kamu düzeni ya da güvenliği ya da sağlığı bakımından ülkeye girmesi sakıncalı görülen yabancıların ülkeye girişinin yasaklanabileceği” düzenlenmişti. Yapılan değişiklikle bu fıkrada yer alan “Türkiye dışında olup da” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. YUKK’un 9. maddesinde yapılan bir diğer değişiklik maddenin 4. fıkrasında olmuştur. Bu değişiklikle, anılan fıkranın önceki haline göre vize veya ikamet izni süresi sona erip durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce ülke dışına çıkmak için valiliklere başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılar bakımından bir yılı geçmemek kaydıyla alınacak giriş yasağı kararının, söz konusu yabancıların idari para cezalarını ödemiş olmaları ve Bakanlıkça belirlenen ihlâl sürelerini aşmamaları kaydıyla, alınmayabileceği kabul edilmiştir. İlgili maddenin 7. fıkrasında yapılan değişiklikle ise bazı yabancıların ülkeye girişinde aranan ön izin şartı bakımından yeni gerekçelerle birlikte GİGM’nin yanı sıra valiliklere de karar alma yetkisi tanınmıştır. Böylelikle önceden, bazı yabancıların ülkeye kabulünün kamu düzeni ya da güvenliği sebebiyle ön izin şartına bağlanabileceği kabul edilmişken; değişiklikle birlikte kamu sağlığı sebebiyle de GİGM’nin bu kararı verebileceği kabul edilerek valiliklere de idari para cezaları ve kamu alacakları sebebiyle yabancıların ülkeye girişini ön izin şartına bağlayabilme yetkisi tanınmıştır. Kanunun 9. maddesinde yapılan son değişiklik, maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça belirleneceğine dair ek bir fıkra eklenmesi olmuştur. Çalışmamızda, giriş yasağı konusu bu yasağın sebepleri, uygulanması, istisnaları, süreleri, sonuçları, giriş yasağı kararına karşı yargı yolu başlıkları altında 2019 tarihli değişiklikler, GİGM tarafından konuya ilişkin yapılan açıklamalar ve güncel yargı kararları ışığında incelenecektir.

I. Giriş Yasağı Sebepleri

Temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından kural olarak vatandaş ve yabancı ayrımı yapmayan Anayasa, temel hak ve hürriyetlerin yabancılar için milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabileceğini hükme bağlamıştır (m. 16). Anayasa Mahkemesi kanunla sınırlama ölçütünün sınırlamanın erişilebilirliğini, öngörülebilirliğini ve kesinliğini sağlayarak böylece hukuk güvenliğinin güvence altına alınacağını ifade etmektedir.⁵ Anayasanın yerleşme ve seyahat hürriyeti başlıklı 23. maddesine göre herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir.⁶ Seyahat ve yerleşme özgürlüğü uluslararası sözleşme ve metinlerde⁷ de düzenlenmiş temel hak ve özgürlüklerden biridir. Bununla birlikte uluslararası sözleşme ve metinlerde devletlerin vatandaşlarının aksine yabancıları ülkelerine kabul yükümlülüğü olduğuna ilişkin bir düzenleme ya da ilke yoktur.

YUKK’un ‘Türkiye’ye Giriş Yasağı’ başlığını taşıyan 9. maddesinde bu yasağın uygulanabilmesi için iki temel sebep belirlenmiştir:⁸

- Yabancının kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’ye girmesinde sakınca görülmesi (m. 9/1)

- Yabancının Türkiye’den sınır dışı edilmiş olması (m. 9/2).