Yasaklanan Bilgileri Açıklama Suçu (TCK m.336)
Offense of Disclosure of Prohibited Information (Turkish Penal Code art.336)
E. Eylem AKSOY RETORNAZ
Devlet sırrı niteliği taşımamakla birlikte, devletin menfaatleri bakımından önem arz eden bazı bilgi veya belgelerin açıklanması veya yayınlanması yasaklanabilir. Bu doğrultuda, Türk Ceza Kanunu’nun 336. maddesinde yasaklanan bilgileri açıklama suçu düzenlenmiştir.
Gizli Bilgi, Yasaklanan Bilgi, Devletin Sırrı, İfade Özgürlüğü, Açıklama.
Disclosure or publication of some information or documents that are important for the interests of the state may be prohibited although they haven’t been qualified as a state secret. The offense of disclosure of the prohibited information is regulated under the article 336 of the Turkish Penal Code.
Secret Information, Prohibited Information, State Secret, Freedom of Speech, Disclosure.
I. Genel Olarak
Modern demokrasilerde şeffaflık ilkesi gereği devletin faaliyetlerinin, halkın bu faaliyetlerin yerine getirilişini denetlemesine olanak verilecek şekilde yapılması zorunludur. Bununla birlikte bazı bilgilerin gizli kalması, ileride bunlardan umulan faydanın gerçekleşmesi ve devletin işleyişi bakımından önemlidir.
Devlet sırrı niteliği taşımamakla birlikte, bazı bilgilerin veya belgelerin de devletin menfaatleri için önemli görülerek açıklanması veya yayınlanması yasaklanabilir.
Bu doğrultuda, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun (TCK) ikinci kitabının, “Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler” başlıklı dördüncü kısmının yedinci bölümünde devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları arasında yasaklanan bilgileri açıklama suçu düzenlenmiştir.
Yasaklanan bilgileri açıklama suçu TCK’nın 336’ncı maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:
“Yasaklanan bilgileri açıklama
Madde 336- (1) Yetkili makamların kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı ve niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgileri açıklayan kimseye üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Fiil, savaş zamanında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeye sokmuş ise, faile on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Fiil, failin taksiri sonucu meydana gelmiş ise, birinci fıkrada yazılı olan halde faile altı aydan iki yıla, ikinci fıkrada yazılı halde üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası verilir.”
765 sayılı TCK’da, yasak bilgilerin açıklanması fiili ikinci kitabın, devletin şahsiyeti aleyhine cürümlerin düzenlendiği birinci babının “Devletin Arsıulusal Şahsiyetine Karşı Cürümler” başlıklı birinci faslında 137’nci maddede düzenlenmiştir. Maddenin ilk fıkrasında, suçun kasten işlenen hali; ikinci fıkrada, taksirle işlenen hali; dördüncü fıkrada ise, suçun nitelikli hali hüküm altına alınmıştır. Fiilin siyasi veya askeri casusluk maksadıyla işlenmesi 765 sayılı TCK’da suçun “şiddet nedeni”1 olarak yer almaktadır. 5237 sayılı TCK’da yasaklanan bilgilerin siyasal veya askeri casusluk maksadıyla açıklanması ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir.
TCK m. 336’da düzenlenen suçla, açıklanması yasaklanan bilgiler aracılığıyla devletin güvenliğinin ve işleyişinin korunması amaçlanmaktadır.
Bu suçla, öğrenme yetkisini haiz olmayan kişiler tarafından bilgilerin öğrenilmesinin önlenmesine yönelik menfaatin2 yanı sıra, devletin iç ve dış güvenliği, milli savunma ve siyasal yararlara ilişkin menfaatleri de korunmaktadır.3 Bu suçla korunan hukuki menfaat, TCK’nın 329’uncu maddesinde düzenlenen devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama suçuyla benzerlik göstermektedir. TCK m. 329’da düzenlenen suçla özünde devlet sırrı olan, devletin iç ve dış siyasal yararlarına, milli savunmaya ilişkin birinci derecede menfaatleri korunurken,4 yasaklanan bilgilerin açıklanması suçuyla özünde devlet sırrı olmamakla birlikte, yine de yetkili idare tarafından kanun ve düzenleyici işlemler ile devletin iç ve dış güvenliği, milli savunma ve siyasal yararları bakımından niteliği gereği gizli kalması gerektiği belirlenen ve açıklanması yasaklanan bilgiler korunmaktadır. Başka bir ifadeyle, TCK’da açıklanması yasaklanan devlet sırları, sadece devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliğinin gereği olarak gizli kalması gereken, özünde devlet sırlarından oluşmamaktadır. Devletin yetkili makamlarınca, kanun ve düzenleyici işlemlere göre açıklanmasını yasakladığı, gizli kalması gereken bilgilerde devlet sırrı kapsamında değerlendirilerek korunmaktadır. Bu nedenle de, TCK m. 336’da düzenlenen suçla da, devletin yetkili makamlarının, kanun ve düzenleyici işlemlere göre niteliği bakımından gizli kalması gereken bilgilerinin devlet sırrı olarak kalmasındaki kamusal yararı korunmaktadır.5
