Canavarca Hisle Öldürme

Intentional Killing With Monstrous Feeling

Erdal YERDELEN, Mehmet Beyhan SEÇKİN

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesinde kasten öldürme suçuna yer verilmiş, TCK m.82/1-b’de canavarca hisle öldürme daha fazla cezayı gerektiren nitelikli hal olarak sayılmıştır. Canavarca his ile öldürme hükmünün, failin saikine veya suçun işlenme biçimine ilişkin olduğu konusunda tartışmalar bulunmaktadır. Öncelikle canavarca his ifadesinin anlamı ve somut öldürme vakalarında gerçekleştirilme şekillerine ilişkin tespitler ortaya konulmalıdır. Bu sayede canavarca hisle öldürmenin sınırları belirlenmelidir. Ayrıca bu nitelikli halin, iştirak ve içtima bakımından sonuçlarının incelenmesi gerekir.

Kasten Öldürme, Saik, Canavarca His, Eziyet, Haksız Tahrik.

The crime of intentional killing is regulated in the 81st article of Turkish Criminal Code. Also, killing with a monstrous feeling is counted as a qualified form that aggravates the punishment, according to Turkish Criminal Code article 82/1-b. There is a controversy over whether the monstrous feeling regulation is related to the motive of the perpetrator or the way that crime was committed. First, some determinations should be made regarding the meaning of the phrase “monstrous feeling” and the way that crime was committed in concrete intentional killing cases. In this way, the concept of “killing with a monstrous feeling” should be identified. In addition, this qualified form’s consequences regarding “complicity” and “concurrence of crimes” need to be examined.

Intentional Killing, Motive, Monstrous Feeling, Torment, Unfair Propulsion.

Giriş

Kasten öldürme, cinsel saldırı, yağma, kasten yaralama, tehdit gibi suçlar yaygın olarak vukuu bulan şiddet suçlarıdır.¹ Şiddet suçunun bir insanın yaşam hakkına yönelmesi halinde kasten öldürme suçundan bahsedilmektedir. İlkel dönemlerde suçlar, bir kişinin kullandığı basit araç ve gereçlerin bir başka kişi tarafından zorla alınması gibi yalın iken, günümüzde bilim ve teknolojinin gelişmesi ile karmaşık bir şekle bürünebilmektedir.² Bu nedenle şiddet suçları da yöntem itibariyle çok farklı şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesinde kasten öldürme suçuna yer verilmiş, TCK m.82’de ise on bir bent halinde kasten öldürme suçunun nitelikli halleri sayılmıştır.

5237 sayılı TCK m.82/1-b’de kasten öldürmenin canavarca hisle veya eziyet çektirerek işlenmesi hali düzenlenmiştir. Canavarca hisle veya eziyet çektirerek öldürmenin nitelikli öldürme olarak kabul edilmesinin nedeni, bu halde fiil işleyenlerin toplum açısından tehlikelilik oranının yüksek olmasıdır. Toplumun korunması ve önleme özelliğinin yükseltilmesi için bu bent nitelikli haller arasında sayılmıştır.³ Düzenlemede yer alan canavarca hisle öldürme ve eziyet çektirerek öldürme eylemleri ayrı niteliklere sahip olduğundan vasıflandırma yapılırken farklı kriterlere tabi tutularak değerlendirme yapılmalıdır. Çalışmada canavarca hisle öldürme suçu incelenmiş, eziyet çektirerek öldürme suçu ile arasındaki farklar ayrıca irdelenmiştir. 5237 sayılı TCK m.82/1-b’ye benzer hüküm 765 sayılı TCK m.450/3’de “canavarca bir his sevki ile veya işkence ve tazip ile ika edilirse” şeklinde ifade edilmiştir. Her iki kanunda da “canavarca his” tanımı yapılmamış, bunun tanımı doktrin ve uygulamaya bırakılmıştır.⁴ Canavarca his ile öldürme hükmünün, failin saikine veya suçun işlenme şekline ilişkin olduğu konusunda tartışmalar bulunmaktadır. Öncelikle canavarca his ifadesinin anlamı ve somut öldürme vakalarında gerçekleştirilme şekillerine ilişkin tespitlerin ortaya konularak bu nitelikli öldürmenin sınırlarının belirlenmesi gerekir.

A. Suçla Korunan Hukuksal Değer

Hukuksal değer, toplumsal yaşamın değerlerinden her münferit bireye ilişkin olan, ihlal edildikleri takdirde devlet organlarının hukuksal tepki göstermesi gereken ve özünde toplumsal yaşamın asli unsurları olarak kabul edilen kıymetlerdir.⁵ Kasten öldürme suçuyla korunması amaçlanan hukuki değer insan yaşamı, yaşam hakkıdır.⁶ Kasten öldürme suçunda ortadan kaldırılmak istenen yaşam, failin kendi yaşamı değil, bir başkasının yaşamıdır.⁷

Yaşam hakkı, üzerinde tasarruf edilemeyen vazgeçilmez bir değer olarak ulusal⁸ ve uluslararası temel hukuk belgeleriyle de koruma altına alınmıştır.⁹ İnsan hayatının korunmasında hem bireyin hem de toplumun çıkarı olduğu için cezai himayenin konusu yapılmıştır.¹⁰ Ancak yaşam hakkı, her türlü ölüm halinde değil, şüpheli ölüm halinde koruma altına alınmıştır. Kişinin ölümünün doğal nedenlerden dolayı olduğu hemen ortaya konulamıyorsa şüpheli ölümden bahsedilebilir. Şiddete bağlı eylem nedeniyle ölümün gerçekleşmesi durumunda, ölümün şüpheli olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır.¹¹

Canavarca hisle öldürme suçunda da yaşam hakkı korunması gereken hukuki değerdir. Bu halde, öldürmeyi sağlayacak etkenlerin ötesinde bir kısım yöntem veya araçların kullanılması da söz konusu olabilir. Bu nedenle maktulün yaşam hakkı yanında canavarca bir muameleye tabi olmama konusunda ayrı bir değerin ifade edilmesi de gerekir.

B. Tipikliğin Maddi Unsurları

Fiil, ceza hukukunda sınırlama fonksiyonunu yerine getiren, gerçek kişi tarafından belli bir amaca matuf olarak gerçekleştirilen, kişinin iradesinin dışa vurulmasını gösteren insan davranışıdır.¹² 5237 sayılı TCK m.81’de düzenlenen kasten öldürme suçu serbest hareketli bir suçtur, mağdurun hangi yöntem ve aletlerle öldürüldüğünün önemi bulunmamaktadır.¹³

5237 sayılı Kanun’un 82. maddesinin gerekçesinde canavarca hisle öldürmenin arz ettiği özelliğin “öldürmenin vahşi bir yöntemle gerçekleştirilmesi” olduğu vurgulanmış ve örnekleme yoluyla suç tipi açıklığa kavuşturulmak istenmiştir. Kanaatimizce; kanunun gerekçesinde fiilin maddi varlığı ile tipikliğin manevi unsuru karıştırılmıştır. Gerekçede sadece öldürmenin yöntemi üzerinde durulmuş, canavarca hisle öldürmenin oluşması için öldürme yönteminin vahşi olmasının gerekli ve yeterli olduğu belirtilmiştir. Oysa Kanun metnindeki “canavarca hisle” ifadesi fiilin gerçekleştirilme şeklinden ibaret değildir. Failin canavarca hisse sahip olması halinde fiili mutlaka vahşice gerçekleştireceği şeklinde bir kabul doğru değildir. Canavarca hisse sahip olduğu halde yöntemi vahşice seçmeyip sebepsiz bir şekilde öldürmüş olabilir. Örneğin, kendisine baktığı için öldürme, maktulün üzerindeki kıyafetin rengini beğenmediği için öldürme, silahını denemek için veya içinde öldürme isteği/hissi uyandığı için öldürme.¹⁴ Bir insanın hiçbir sebep yokken öldürülmesi sık rastlanan bir durum olmayıp, toplum vicdanını da zedelemektedir. Bu nedenle canavarca hisle öldürme suçu işlendiğinde ulusal medyanın gündemini de meşgul etmektedir.¹⁵

Yargıtay, öldürmenin vahşi bir yöntemle gerçekleştirilmesinin başlı başına canavarca hisle öldürme suçunu oluşturmayacağını belirtmektedir.¹⁶ Kullanılan yöntem ve araç, şartları oluştuğu takdirde suçun diğer nitelikli hallerinin oluşmasını sağlayabilir. Örneğin maktulün üzerine benzin dökülüp yakılarak öldürülmesi eziyet çektirerek öldürme,¹⁷ hamile bir kadının öldürülmesi gebe olduğu bilinen kadına karşı öldürme¹⁸ suçunu oluşturacaktır. Bu hallerde fail, vahşi bir yöntemle gerçekleştirdiği eylemi, canavarca hisle işlemişse eziyet çektirerek öldürme veya gebe olduğu bilinen kadına karşı öldürme suçunun yanı sıra canavarca his nitelikli halinden de sorumlu tutulmalıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, anılan örneklerde failin, canavarca hisle öldürmeden de sorumlu tutulmasının nedeni, fiili canavarca his ile işlemesidir. Yoksa eylemi vahşi bir yöntemle gerçekleştirmesi değildir.¹⁹