Salt Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Verilmiş Olması 1 Günlük Fiili Çalışma Anlamı Taşır mı?
Mahmut ÇOLAK
Bu çalışmada, hizmet akdi ilişkisi ile çalışılan bir işyerinde, salt sigortalı işe giriş bildirgesi nin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olmasının çalışan kişinin o işyerinde en az bir günlük çalıştığının kabul edilip edilmeyeceğinin yargı kararları ışığında değerlendirmesi yapılmıştır.
Hizmet Akdi, Sigortalılık Niteliği, Sigortalı, Fiilen Tespit, Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi, Prim Belgeleri.
1. GİRİŞ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinde üç tür sigortalılık haline yer verilmiş, bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre, 4/1-a kapsamındaki sigortalı1; bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar olarak tanımlanmıştır. Bir başka deyişle, bir kimsenin bu kapsamda sigortalı sayılması için işveren ile arasında hizmet akdi bağının bulunması ve onun tarafından işe alınarak ona ait işyerinde fiilen çalıştırılması gerekmektedir. Bu koşulların bulunmadığı hallerde bu tür sigortalılıktan söz edilemeyecektir. Örneğin; hizmet akdinden başka bir akitle (istisna veya vekâlet akdi gibi) bir işi yapan kişi yalnızca bu sebeple ve sıfatla bu kapsamda sigortalı sayılamaz. Sigortalı olma niteliği, bahsi geçen koşulların birlikte oluştuğu tarihten itibaren kendiliğinden doğar. Bu itibarla, sigortalılık niteliğinin kazanılması, sigortalının Kuruma2 beyan ve tescil edilmiş olması şartına da bağlı değildir. Şöyle ki, bir kimsenin işyerinde fiilen çalışmadığı halde, işvereni tarafından 5510 sayılı Kanun gereğince Kuruma verilmesi gereken belgelerin verilmiş olması sigortalılık niteliğini kazandırmaz.
Bu çalışmamızda, bir hizmet akdine dayanarak çalışanların salt3 sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmiş olmasının fiili çalışma anlamına gelip gelmeyeceği konusu, Kurum uygulamaları ve yargı kararları ışığında değerlendirilecektir.
2. HİZMET AKDİ KAVRAMI
5510 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinde hizmet akdi, Borçlar Kanununda tanımlanan hizmet akdini ve iş mevzuatında tanımlanan iş sözleşmesini veya hizmet akdini ifade etmek üzere tanımlanmıştır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 393’üncü maddesine göre; hizmet sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle işgörmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. 4857 sayılı İş Kanununun 8’inci maddesine göre iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.
