Basit Yargılama Usulünde Cevap Dilekçesinin Tebliği Zorunlu mudur?
Fatih KARAMERCAN
6100 sayılı HMK 316-322’nci maddeleri arasında yer alan basit yargılama usulü nün düzenlenme amacı, HMK 316’ncı maddesinin gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, yargılamayı kısaltması ve basitleştirmesidir. Uygulama açısından, bazı yerel mahkemelerin, basit yargılama usulüne tabi bir yargılamada, davalının cevap dilekçesini davacıya tebliğ etmeyerek hüküm kurdukları gözlemlenmektedir. Çalışma konumuz; bazı yerel mahkemelerce yapılan söz konusu uygulamanın HMK’nın genel ruhuna ve de özellikle hukukî dinlenilme hakkına uygun olup olmadığıdır.
6100 sayılı HMK, Basit Yargılama Usulü, Hukukî Dinlenilme Hakkı.
GİRİŞ
6100 sayılı HMK 316-322’nci maddeleri arasında yer alan basit yargılama usulünün düzenlenme amacı, HMK 316’ncı maddesinin gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, yargılamayı kısaltması ve basitleştirmesidir. Bilindiği üzere, basit yargılama usulüne tabi bir yargılamada, HMK m.317/3 gereği, taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi veremezler. Ancak, bazı yerel mahkemelerin, HMK m.317/3 hükmünü, kazuistik bir yorumlaya tabi tutarak, davalının cevap dilekçesini davacıya tebliğ etmediklerini veya öninceleme duruşmasını1 tahkikat duruşması ile birleştirerek davacıya, davalının cevap dilekçesini, elden tebliğ ederek, davacıya makul bir süre vermeden o duruşmada hüküm verdikleri gözlemlenmektedir. Çalışma konumuz; bazı yerel mahkemelerce yapılan söz konusu uygulamanın HMK’nın genel ruhuna ve de özellikle hukukî dinlenilme hakkına uygun olup olmadığıdır. Çalışma konusu değerlendirilirken konu ile ilgili bağlantılı olabilecek Yargıtay İçtihatları belirtilip, ilgili kurumların birbirleri ile ilişkisi değerlendirildikten sonra da görüşümüzü ifade etmeye çalışacağız.
1. HUKUKÎ DİNLENİLME HAKKI
Hukuki dinlenilme hakkı, HMK m.27 hükmünde düzenlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde açılan davalarda, Türkiye Cumhuriyeti en çok, adil yargılanma hakkının ve ardından onunla bağlantılı olan hukukî dinlenilme hakkının ihlalinden dolayı tazminat ödemeye mahkûm edilmektedir. Bu süreçte, Anayasa Mahkemesi’nin de genellikle birbirleri ile bağlantılı olan bu iki ilkeye dayalı kararlar verdiği de gözlemlenmektedir. Hukukî dinlenilme hakkının, iddia ve savunma hakkı kavramlarına göre daha geniş ve üst bir kavram olduğu da HMK m.27 gerekçesinde belirtilmektedir. Bu yüzden genel anlamda, HMK’nın ruhunda, hukukî dinlenilme hakkının ve de dolayısıyla adil yargılanma hakkının yattığı söylenebilir.
2. HMK AÇISINDAN BASİT YARGILAMA USULÜ
Giriş bölümünde de ifade ettiğimiz gibi, basit yargılama usulünün düzenlenme amacı, HMK 316’ncı maddesinin gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, yargılamayı kısaltması ve basitleştirmesidir.
