Fazla Çalışma’da İşçinin İspat Hakkının Sınırlandırılması
İbrahim Halil ŞUA
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin yerleşik ilke kararlarında imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma tahakkuku yer almaktaysa da, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi halinde yazılı delil aranmaktadır. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Ücret Bordrosu, İhtirazı Kayıt, İspat Hakkının Kötüye Kullanımı, Fazla Mesai Ücretinin İspatı, İlke Kararına Bağlanan Hususların Kötüye Kullanımı.
Although the accrual of overwork in signed payrolls has mentioned in Supreme Court’s 9th Civil Department’s settled norm decisions, documentary evidence is sought when the employee has alleged to do more overwork in fact. But, when there is a mental reservation that the employee has more overwork receivable, the prove of the overwork more than the mentioned on the payroll can be alleged with all kinds of evidence. In the case when payroll didn’t get signed to the employee, not to allege the mental reservation in the case of different amount of wage payments made each month through the bank, even including the overwork payment accrual, lead to the result that overwork done more than paid should be proved by documentary evidence.
Payroll, Mental Reservation, Abuse of Right to Prove, Proof of Overwork Wage, Abuse of Concluded Norm Decision Aspect.
GİRİŞ
6100 sayılı HMK’nın 189’uncu, 200-205’inci ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 103-105’inci maddelerine göre, ücretin ödendiğini işveren ispatlamalıdır. İspat yükünün işverende olması, ücretin ödenmediği yolunda işçinin delil sunma hakkını engellemez.1
Fazla çalışma sütunu yer alan bir bordronun, işçi tarafından ihtirazi kayıt konmaksızın imzalanması durumunda, işçinin fazla çalışma ücretini talep hakkını kaybedip-kaybetmediği konusunda, öğretide farklı görüşler ileri sürülmektedir. Bir görüşe göre, böyle bir sütun açılarak işçiye imzalatıldığı hallerde, fazla çalışma ücreti ödenmeyen işçinin hakkını saklı tutup ileride ücret talep edebilmesi için, ücret bordrosunu ihtirazi kayıt koyarak imzalaması gerekir.2 Başka bir görüşe göre de, işçi ihtirazi kayıt ileri sürmeksizin imzalamış olsa dahi bordrolar, işçinin, hem gerçek hem de fazla çalışma ücreti için kesin delil teşkil etmez.3 Dolayısıyla, işçi sonradan ücretinin belirtilen miktarda olmadığını iddia edebilmelidir. Ancak bu halde, ispat yükünün işçiye geçtiği kabul edilmelidir.
Yargıtay ise, asıl ücret ve fazla çalışma ücreti ile ilgili olarak, bordroların bağlayıcılığı konusunda farklı sonuçlara ulaşmıştır. Asıl ücret ile ilgili olarak Yargıtay, ihtirazi kayıt yer almasa bile, bordroda belirtilen miktara itibar etmemektedir.4 Fazla çalışma ücreti ile ilgili olarak da ihtirazi kayıt konulmaksızın imzalanan bordroların, ispat gücü yönünden, bordro da fazla mesai ücretinin tahakkukunun bulunup bulunmamasına göre ayırım yapmaktadır.
