Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Prof. Dr. Mahmut Esat Bozkurt (1892-1943)

Galip Doğan

1967’de Mahmut Esat Bozkurt’un “Atatürk İhtilali!” ikinci baskısını yaptığı zaman hemen başucu kitabımız olmuştu. Ateşli bir üslupla kaleme alınan bu kitap, yeni oluşan dünya görüşümüzü Kemalizmle birleştirmek isteyen bizim kuşağa sağlam bir dayanak oluşturmuştu. Bu yazı nedeniyle ikinci cilt de eklenmiş yeni basımını bir kez daha okudum; pişman da olmadım. Bir kitabı aradan kırk yıl geçtikten sonra yeniden okumak bir tuhaf oluyor. Kitabın ders notlarından oluştuğu anlaşılıyor. Bu da onun kolay okunmasını sağlıyor. Bozkurt’un görüşlerini bütünüyle benimsemek imkânsız. Ancak ‘Atatürk İhtilali’nin anlamını değerlendirmek için iyi bir kaynak. Bozkurt Hoca geçmişin ve zamanının hemen bütün politikacılarını ve tarihte iz bırakmış kişileri ele almış: Jefferson, Washington, Mussolini, Hitler, Lenin, Stalin… ve tabii daima Atatürk. O’nu her biriyle karşılaştırmış ve Atatürk’ün hepsinden üstün olduğu sonucuna varmış. Kant, Locke, Marx, Bedreddin, Darwin, Hz. İsa, Hz. Muhammed bir vesile ile ele alınmış. Ekonomik sistemleri karşılaştırmış: Nasyonal sosyalizm, sosyalizm, devletçi sosyalizm… Bizde uygulanan sistemin daha iyi olduğu yönünde güçlü argümanlar öne sürmüş. Okunması birçok bakımdan yararlı bir kitap. Ancak bizim onu ele alışımızın nedeni bu kitabı değil; çünkü O, Adalet Bakanı olarak Cumhuriyet’in hukuk devriminin mimarı, hazırlayıcısı ve uygulayıcısıdır.

1912’de İstanbul Hukuk Mektebini bitirip İsviçre’ye gitmiş ve yeniden hukuk lisans öğrenimi görerek lisans diploması almış. ‘Osmanlı Kapitülasyonları Rejimi Üzerine’ adlı doktora teziyle hukuk doktoru olmuş. İzmir’in Yunanlılarca işgali üzerine arkadaşı Şükrü Saraçoğlu ile birlikte hemen yurda dönerek Kuşadası’nda Kuva-yı Milliye’yi kurarak başına geçmiş. 23 Nisan 1920’de İzmir milletvekili seçilmiş ve öldüğü 1943 yılına kadar aralıksız milletvekilliği yapmıştır.

12 Temmuz 1922’de kurulan Rauf Orbay hükümetinde İktisat Vekili olmuş. İlk Milli İktisat Kongresi, Bakanlığı döneminde O’nun önerisi ve Mustafa Kemal Paşa’nın onayı ile İzmir’de Şubat 1923’te toplanmıştır.