Avukatlık Ücretinin Karşı Tarafa Tahmiline İlişkin Avrupa Kuralının Dava Davranışı Üzerindeki Etkileri
George B. SHEPHERD, Gökhan AYKUT
Peter Hay bursunun uluslararası kapsamı ve çok yönlülüğü onuruna, bu makale, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde farklılık gösteren önemli bir usûl kuralının etkisini incelemektedir: Davada avukatlık ücretinin karşı tarafa tahmili. Mevcut araştırmalar, ABD’deki gibi tahmilin söz konusu olmadığı bir rejime kıyasla, tahmilin dava sayısı üzerinde belirsiz bir etkisi olduğunu göstermektedir. Buna karşın, değerlendirmem, birçok Avrupa ülkesinde fiilen uygulandığı şekliyle tahmilin, dava sayısını açık bir şekilde azaltma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Görünüşe göre Avrupa mahkemelerindeki mevcut deneyimler bu teorik öngörüyü doğruluyor.
A. Amerikan Kuralı ve Ya Hep Ya Hiç İngiliz Kuralı Dava Açılmasını Caydırmaz
Amerika Birleşik Devletleri’nde, hem federal mahkemelerde hem de bir eyalet mahkemesi dışında tüm eyaletlerde (tek istisna Alaska eyalet mahkemeleridir), avukatlık ücretlerinin tahmili bakımından “Amerikan kuralı” hüküm sürmektedir. Buna göre, bir davanın sonucunda davayı kimin kazandığına bakılmaksızın, her taraf, kendi avukatlık ücretini öder. Davayı kaybeden tarafın kazanan tarafın “masraflarını” ödemesi gerekir, ancak bu “masraflara” avukatlık ücreti dâhil değildir.
Buna karşılık, Avrupa ve dünyanın geri kalanı neredeyse yalnızca tek bir tür tahmil kuralı kullanmaktadır ve buna genellikle “İngiliz kuralı” denir. Bu sistemde, davayı “kaybeden”, avukatlık ücretleri dâhil olmak üzere “kazananın” masraflarını öder.
