Türk Ticaret Kanunu Açısından Karşılaştırmalı Reklamlarda Haksız Rekabet

Unfair Competition in Comparative Advertising from the Point of Turkish Commercial Code

Ufuk ÜNLÜ

Ticaret hukukunda bir kişi ya da kurumun bir diğeri üzerinde herhangi bir alanda uyguladığı zarar verici hareketlerin tümüne haksız rekabet denir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda yer alan haksız rekabete ilişkin hükümlerin amacı hukuka uygun ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. Haksız rekabetin tanınmasında en belirleyici unsur dürüst davranma kuralıdır. Kabaca dürüstlük kuralı, kişilerin tarafı oldukları hukuki ilişkilerde dürüst, namuslu, ahlaklı ve diğer kişilerde yaratılan güvenle tutarlı şekilde davranmalarını ifade eder. Bu kapsamda dürüstlük kuralına özellikle aykırı sayılan haksız rekabet eylemleri anılan Kanunun 55’inci maddesinde altı kategori halinde sayılmıştır. Bu kategorilerden biri de karşılaştırmalı reklamlardaki haksız rekabet hallerini hüküm altına almaktadır.

Haksız Rekabet, Karşılaştırmalı Reklam, Dürüstlük Kuralı, Kötüleme.

All the actions taken by a person or an institution against another one is called as unfair competition in the commercial law. Purpose of the provisions with regards to the unfair competition set forth in the Turkish Commercial Code no 6102 is to ensure lawful and uncorrupted competition. The most determining factor in recognition of unfair competition is the rule to act honestly. The honesty rule roughly states honest, respectable, ethical and consistently behavior of the persons with the trust created with others in legal relationships which they are a party of. Within this scope unfair competition actions deemed as especially contrary to the honesty rule are listed in six categories under the article 55 of the said Code. One of those categories ensure the unfair competition statuses in the comparative advertising.

Unfair Competition, Comparative Advertising, Honesty Rule, Detract.

I. Giriş

Haksız rekabet, ticaret hukukunda bir kişi ya da kurumun bir diğeri üzerinde herhangi bir alanda uyguladığı zarar verici hareketlerin tümüne verilen addır. Genel anlamda piyasa işleyiş kurallarını ihlal eden, dürüstlük kuralına aykırı bir biçimde rekabeti bozan eylemde bulunulması haksız rekabete neden olur. Haksız rekabet 6102 sayılı Kanunun 54’üncü ilâ 63’üncü maddeleri arasında hükme bağlanmıştır. Özellikle 55’inci madde dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ve ticari uygulamaları madde madde sıralamaktadır. Bu sıralamalar dürüstlük kurallarına aykırı davranışların veya ticarî uygulamaların, yüksek yargı kararlarına göre en çok rastlanılan halleri, görünüş şekilleridir. Dürüstlük kurallarına aykırılığın somut örnekleri olan bu kategoriler sınırlı sayıda değildir. Burada sayılmamış bulunan bir hâl de haksız rekabet oluşturur.

Söz konusu kategorilerden biri de, karşılaştırmalı reklamlara ilişkindir. Çalışmamızda karşılaştırmalı reklam hakkında bilgi verildikten sonra 6102 sayılı Kanunda yer alan ilgili düzenlemenin açıklaması yapılacaktır.

II. Haksız Rekabet

Günümüz dünyasında rekabet, gelişmiş ülkelerde kendisini daha etkin hissettirmektedir. Özellikle uluslararası ticari ilişkilerde Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB) ve Japonya arasında yaşanan rekabete bakıldığında, rekabetin, sadece ülkeler arasında değil; aynı zamanda ülkelerin kendi içinde de çok çetin geçtiğini görmekteyiz. Örneğin AB dünya ticaret hacmi içerisinde önemli bir paya sahipken, başta ABD ve Japonya gibi önemli ülkelerle rekabet halinde iken, diğer taraftan da kendi içinde topluluk ülkeleri arasında rekabet içerisindedir.¹ Bu bağlamda rekabet, serbest piyasa ekonomisinin temel noktasıdır; çünkü rekabetin bulunmadığı ya da dürüstlük kurallarına aykırı davranışlarla ihlal edildiği bir ortamda fiyatların arz ve talep dengesiyle oluşması mümkün değildir. Bu bağlamda tedarikçiler ile müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen hileli hareketler ile haksız ticari uygulamalar hukuk düzeni tarafından kabul görmeyen haksız fiillerdir.²