7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu Kapsamında Ürün Kavramı ve Üreticinin Sorumluluğu
The Concept of Product and the Liability of the Producer under the Product Safety and Technical Regulations Code No 7223
Dursun AL
Ürün sorumluluğunu düzenleyen 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu 12.03.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Kanunun düzenlemesinde, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde, AB 85/374 sayılı “Ayıplı Ürün Nedeniyle Sorumluluk Hakkında Üye Ülkelerin Hukuki ve İdari Düzenlemelerinin Birbirine Yakınlaştırılması Hakkında Direktif” dayanak alınmıştır. Bu kanundan önce, Türk hukukunda mülga 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da sadece tüketici işlemlerini kapsayan ürün sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler bulunmaktaydı. Yürürlükte olan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da ise ürün sorumluluğuna ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle ürün sorumluluğuna ilişkin kanun boşluğu doldurulmuştur. Sorumluluk kapsamındaki ürün, her türlü madde, hazır ilaç veya eşya olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda taşınmazla birleşen veya birleşmeyen tüm taşınırlar ve elektrik, ürün olarak kabul edilmektedir. Üretici ise ürünü üreten, ürünün tasarımını yapan veya üretimi başkasına yaptırarak kendi isim veya ticari markası ile piyasaya sunan gerçek veya tüzel kişidir. Üreticinin, ürün nedeniyle meydana gelen zararlardan sorumluluğu ise kusursuz sorumluluktur. 7223 sayılı Kanun ile ürün sorumluluğu açısından var olan kanun boşluğu doldurulmuş olduğundan ve bu kanun AB Ürün Sorumluluğu Direktifini dayanak olarak aldığından, çalışmamızda AB ülkelerindeki uygulama ve yabancı mahkeme kararları ışığında ürün, üretici ve üreticinin sorumluluğu konuları ele alınmıştır.
Avrupa Birliği Ürün Sorumluluğu Direktifi, Ürün, Üretici, İmalatçı, Hatalı Ürün, Ayıp, Ürün Sorumluluğu, Kusursuz Sorumluluk, İthalatçı, Dağıtıcı.
Product Safety and Technical Regulations Code no 7223 regulating the product liability was published in the Official Gazette on 12.03.2020. The EU Directive 85/374 “Approximation of the Legal and Administrative Regulations of the Member States Regarding Liability Due to Defective Product” has been taken as basis in arrangement of the code within the within the framework of the European Union harmonization laws,. Prior to this code, there were regulations regarding product liability covering only consumer transactions in the abolished Consumer Protection Act no 4077 in Turkish law. There is no regulation regarding product liability in the Act on the Protection of Consumers no 6502 which is in force. Therefore, the legal gap regarding product liability has been filled. The product within the scope of liability can be defined as any substance such as patent medicine or an article. In this context, all movables that are combined with or without an immovable and electricity are considered as products. The producer is a natural or legal person who produces the product, designs the product or has the production made by another person and presents it to the market with his or her own name or trademark. The manufacturer’s liability for damages caused by the product is a strict liability. Since the existing legal gap in terms of product liability has been filled with the Code No. 7223 and this law is based on the EU Product Liability Directive, in our study, the issues of product, producer and producer liability are discussed in the light of the implementation and foreign court decisions in EU countries.
European Union Product Liability Directive, Product, Producer, Manufacturer, Defective Product, Defect, Product Liability, Strict Liability, Importer, Distributer.
Giriş
Gelişen teknoloji ile birlikte ürün çeşitliliği artmıştır. Küreselleşen dünyada ürünler, sadece yerel üreticiler tarafından değil; uluslararası üreticiler tarafından da üretilmektedir. Bu ürünlerin küresel piyasaya sunulması nedeniyle ithalat ve ihracat da artmıştır. Üretimi ve çeşitliliği artan ürünlerin kişilere vereceği zararlar açısından, insanların haklı güvenlik beklentileri ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda ülkeler, ürünlerin güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeler yapmak zorunda kalmışlardır. Yapılan bu yasal düzenlemeler, sadece kendi ülkeleri içerisinde üretilen ürünler açısından değil, ithalat ve ihracata konu olan ürünleri de kapsamaktadır.
Gerek ithal edilen ürünlerin üreticileri, gerekse yerel üreticilerin sayıca çok olması, ürünlerin neden olduğu zarardan sorumluluk açısından üreticilerin tespitinde zorluklar doğurmuştur. Hatta ürün çeşitliliğinin çok olması nedeniyle üründeki ayıbın ve üreticinin kusurunun tespiti de bazı durumlarda neredeyse imkânsız hale gelmiştir. Bu nedenle insanların haklı güvenlik beklentilerini1 karşılamak için çoğu ülkede üreticinin kusursuz sorumlu olduğu kabul edilmiştir.
Üreticinin kusursuz sorumlu olması, başlangıçta üretici için bir külfet gibi gözükse de, aslında üreticinin, ürünleri daha güvenilir yapmasına teşvik edici olmuştur. Zira bir taraftan marka imajının zedelenmemesi, diğer taraftan yüklü tazminat sorumluluğu altına girmek istememeleri, üreticileri daha güvenli ürünler üretmeye teşvik ettiği görülmektedir.
