Tüketici Kredilerinde Haksız Şart Örnekleri ve 6502 Sayılı Kanunla Getirilen Yeni Düzenlemenin Değerlendirilmesi
Yahya DERYAL
4077 sayılı Kanun m.6’da haksız şartları düzenlemiştir. Bakanlık da bu düzenlemeye dayanarak konuyu bir Yönetmelik ile ayrıntılı olarak ele almıştır. Bu düzenlemelere rağmen, tüketici kredisi sözleşmeleri örneğinde bankalar ile tüketiciler arasında önemli uyuşmazlıklar görülmektedir. 7 Kasım 2013 tarihinde TBMM’de kabul edilen ve yayımını izleyen 6 ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülen 6502 sayılı Kanun bu alanı ayrıntılı şekilde düzenlemiştir. Bu düzenleme bugün yaşanan pek çok probleme de çözüm getirmektedir.
4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Haksız Şartlar, Tüketici Kredi Sözleşmeleri.
Unfair terms was arranged in article 6 of Consumer Protection Act no. 4077. Based upon this arrangement the Ministry handled the subject in detail with a Regulation. Although these arrangements, important conflicts are seen between banks and consumers in case of consumer loan agreements. The Consumer Protection Act no. 6502 which is adopted in National Assembly on 7th November 2013 and will be entered into force in 6 months following the publication in Gazette is arranged this subject in detail. This arrangement remedy many problems encountered today.
Consumer Protection Act No. 4077, Consumer Protection Act No. 6502, Unfair Terms, Consumer Loan Agreements.
1. GENEL OLARAK TÜKETİCİ HUKUKUNDA HAKSIZ ŞART KAVRAMI VE UYGULAMASI
4077 sayılı TKHK’nin ilk şeklinde (1995) bulunmayan ve 2003 yılında getirilen haksız şartlarla ilgili düzenleme (m.6), genel işlem şartlarıyla ilgili 93/13 No.lu AB Direktifinin 3’üncü maddesinden aynen alınmıştır1. Uygulamada görülen yoğun şikâyetlerin önlenmesi bakımından yararlı bulunan bu düzenlemeye dayalı olarak, Bakanlık tarafından, “Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik” hazırlanmış ve “haksız şart” kavramına ve uygulamasına açıklık kazandırılmıştır (RG: 13.06.2003 - 25137).
Satıcıların ve sağlayıcıların, tüketici ile müzakere etmeden tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu ve dürüst davranma ilkesine göre tüketici aleyhine bir dengesizliğe yol açan sözleşme şartları “haksız şart” olarak nitelendirilmiş (m.6/1) ve tüketici sözleşmelerinde yer verilecek bu tür şartların tüketici için bağlayıcı olamayacağı hükme bağlanmıştır (m.6/2). Eğer, “yok sayılan bu hükümler olmadan da sözleşme ayakta tutulabiliyorsa sözleşmenin geri kalanı varlığını koruyacaktır” (Yön. m.7). “Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir” (m.6/3).
Sözleşmenin bir bölümünün ya da bazı şartlarının müzakere yoluyla kararlaştırılmış olması durumunda bile, bir bütün olarak “standart sözleşme” sayılabilecek bu sözleşmenin diğer hükümlerinin tüketici yönünden haksız şart sayılarak geçersiz sayılması mümkündür (m.6/4). Ayrıca, tüketici sözleşmesindeki bir standart şartın ayrıca ve özel olarak taraflar arasında tartışılarak kabul edildiğini ileri süren satıcı veya sağlayıcı, bunu ispatla yükümlüdür (m.6/5).
