Bir Yargıtay Kararı Işığında Tacirler Bakımından Genel İşlem Koşullarının Değerlendirilmesi
The Assessment of General Terms and Conditions in Respect to Traders in the Light of a Supreme Court Decision
Rıza GÜNDOĞDU
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 20 ile 25. maddeleri arasında yer verilerek, genel bir düzenlemeye ve yasal dayanağa kavuşan genel işlem koşulları denetiminin yürürlüğe girmesinin üzerinden yaklaşık sekiz yıl geçti. Tüketiciler bakımından hiçbir sınırlama olmaksızın uygulanan (6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda hüküm bulunmayan hâllerde) ve bu hususta herhangi bir aksaklık bulunmayan genel işlem koşulları denetiminin, tacirler bakımından uygulanması hususunda ise birtakım eksiklikler, hatalar olduğu gözlenmektedir. Tacirler bakımından bu sakıncalı uygulamaların, içtihatların kaynağını/dayanağını 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 18/2’de düzenlenen “basiretli bir iş adamı gibi hareket etme” yükümlülüğü oluşturmaktadır. Bu çalışmayla bu yöndeki sakıncalı uygulama ve içtihatlara ışık tutulması amaçlanmış; bu hususta iyi bir örnek olduğu kanaatini taşıdığımız Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 3.7.2018 tarihli kararı ele alınarak konu incelenmiştir. Son olarak söz konusu karar usul hukuku (mahkemenin görevi) ve kira hukuku bakımından da değerlendirilmiştir.
Tacir, Ticari Dava, Genel İşlem Koşulları, Basiretli Bir İş Adamı Gibi Hareket Etme Yükümlülüğü, Kira Hukuku.
It has been eight years since the general terms and conditions inspection came into force which has gained a legal ground and a general regulation by being included between the articles 20-25 of the Turkish Code on Obligations no 6098. It has been observed that there are several impediments and mistakes in respect to traders for application of the general terms and conditions inspection, which is applied without any limitations in respect to consumers (in cases where there are no law provisions regarding the Consumer Protection Act No 6502) and doesn’t lead to any impediments. The resource/basis of these unfavorable precedent and practices in respect to traders, stems from the liability of “acting as a prudential businessperson” regulated in the article 18/2 of Turkish Commercial Code no 6102. It is aimed with this study to shed light on the unfavorable precedent and practices; the subject is reviewed by addressing the decision of 17th Penal Chamber of the Supreme Court dated 3.7.2018 which we consider it as a good sample on this issue. Finally the said decision has also been reviewed from the points of procedural law (duty of court) and rental law.
Trader, Commercial Case, General Terms and Conditions, The Liability of Acting as a Prudential Businessperson, Rental Law.
I. İnceleme Konusu Karar
İnceleme konusunu, Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 3.7.2018 tarihli ve E. 2017/1825, K. 2018/6690 sayılı kararı1 oluşturmaktadır. Söz konusu kararın ilgili kısımları aşağıda verilmiştir:
“MAHKEMESİ: Sulh Hukuk Mahkemesi
KARAR
Davacı vekili, müvekkiline sigortalı ... olarak işletilen ve AVM’de bulunan işyerinin, AVM’nin su giderinin tıkanmasından dolayı mağaza ve eşyaların ıslanarak zarar gördüğünü, AVM yönetimi işini üstlenen, aynı zamanda mağazanın maliki olan davalının yönetimi üstlenmesi yönünden Kat Mülkiyeti Kanununca, kiralayan olması nedeniyle Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca sorumlu olduğunu beyanla, sigortalısına ödenen hasar tazminatının davalıdan rücuen tahsili için başlatılan ... takibine davalının haksız itirazının iptalini, takibin devamını ve %20 ... inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin mağaza maliki olmayıp mağazayı dava dışı malik ... Spor kulübünden kiraladığını, kiralayanın muvafakatıyla bağımsız bölümleri alt kiracılara kiraladığını, 1 no.lu bağımsız bölümü de davacının sigortalısına kiraladığını, AVM yönetiminin müvekkiline ait olmadığını, yönetimin ayrı bir tüzel kişiliği olduğunu, müvekkilinin kira sözleşmesi kapsamında tüm yükümlülüklerini özenle yerine getirdiğini, binanın tüm tesisat ve boru temizliğini özenle yaptırdığını, gider tıkanıklığının davacının sigortalısının yükümlülüklerine aykırı davrandığından kaynaklandığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
