Kolluğun Gözaltı Yetkisi

Power of Detention of Police

Şerif Ahmet ÖZTÜRK

6638 sayılı Kanun’la kolluk amirlerine belli durumlarda gözaltına alma kararı verme yetkisi verilmiştir. Bazı suçların suçüstü halleriyle sınırlı olan bu yetki ile kolluğun ceza muhakemesi işlemlerinde Cumhuriyet savcısına bağlı olduğu kuralına istisna getirilmiştir. İstisnai bir yetki olan bu yetkinin hangi durumlarda kullanılabileceği ve bu yetkiyle birlikte kolluğa hangi yetkilerin verildiği konusu önem arz etmektedir. Çalışmada kolluk amirlerine verilen bu yetkinin kapsamı, hangi durumlarda kullanılabileceği ve kolluğun gözaltına aldığı şüpheli hakkında hangi yetkilere sahip olduğu üzerinde durulmuştur.

Gözaltı Yetkisi, Kolluk, Cumhuriyet Savcısı, Soruşturma, Şüpheli.

Power of decision of detention in certain circumstances has given to police chiefs with Law No.6638. With this power, which is limited to the red-handed cases of certain crimes, an exception is made to the rule that the police department is bound to the public prosecutor in criminal proceedings. It is important to determine the conditions under which this power, which is an exceptional power, can be used and which powers are given to the police within this power. In this study, the scope of this power given to police chiefs, the situations in which it can be used and what powers it gives to the police officers on the suspected detainee were taken into consideration.

Power of Detention, Police, Public Prosecutor, Investigation, Suspect.

GİRİŞ

‘İç Güvenlik Paketi’ olarak bilinen 6638 sayılı Kanun’la Ceza Muhakemesi Kanunu m. 91’e eklenen dördüncü fıkra ile fıkrada belirtilen hallerde kolluk amirlerinin gözaltı kararı verme yetkisi mevzuatımıza girmiştir. Bu düzenleme ile 2005 yılında gerçekleştirilen ceza adaleti reformu ile kurulan savcı-adli kolluk ilişkisinde bir değişim yaşanmış ve adli kolluk görevlilerinin yakaladıkları kişiler hakkında derhal ve doğrudan Cumhuriyet savcısına bilgi verip talimatları dairesinde hareket etme zorunlulukları belirli durumlarda ortadan kalkmıştır.

6638 sayılı Kanun’un kolluğa verdiği gözaltı yetkisi, kolluğun suçüstü halinde yakaladığı şüpheli hakkında, özellikle acele soruşturma işlemlerini hızla yerine getirebilmesi amacıyla getirilmiştir. Ancak kolluğun gözaltına aldığı kişi hakkında ifade alma, fizik kimliğin tespiti, yer gösterme, teşhis gibi işlemleri gerçekleştirme yetkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla kolluğun gözaltına alma kararı durumunda hangi işlemleri gerçekleştirebileceği, hangilerini Cumhuriyet savcısının emriyle yapmak durumunda olduğu konusu yoruma muhtaçtır. Yine, çeşitli kanunlarda soruşturmayı Cumhuriyet savcısının bizzat yürüteceğine ilişkin hükümler karşısında kolluğun bu yetkisini kullanıp kullanamayacağı sorusu henüz cevaplanmış değildir.

Çalışmada önce genel olarak gözaltı yetkisi ve kolluğun gözaltı yetkisi incelenecek, daha sonra da CMK m. 91/4 hükmünün özel düzenlemeler karşısında uygulanabilirliği tartışılacaktır.