Menfaat Prensibi ve Zenginleşme Yasağı İlkesi Çerçevesinde Grup Mal Sigortalarına Dair Kanuni Esasların Değerlendirilmesi
The Review of the Legal Bases of Group Property Insurances within the Frame of the Interest and Prohibition of Enrichment Principles
Belin KÖROĞLU ÖLMEZ
Ceren’e, tüm sevgi ve özlemimle…
Hukukumuzda grup mal sigortaları hakkındaki ilk kanuni düzenleme, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1453’üncü maddesinin 3’üncü ve 4’üncü fıkralarında sevk edilen hükümlerde yapılmış olup bu hükümler ile öngörülen esasların sigorta hukukunun temel ilkeleri bakımından değerlendirilmesi gerekmektedir. Sigorta sözleşmelerinin konusunun menfaat olduğu ve söz konusu menfaatin gerek sözleşmenin kuruluşu gerekse devamında aranacağına dair menfaat ilkesi ile sigortadan faydalanan kimsenin sigorta aracılığıyla haksız bir zenginleşme elde etmesinin önüne geçilmesini amaçlayan zenginleşme yasağı ilkesi; sigorta hukukuna hâkim olan temel ilkelerdendir. Grup mal sigortalarına ilişkin Türk Ticaret Kanunu’nun 1453’üncü maddesinin 3’üncü ve 4’üncü fıkralarında öngörülen kanuni esaslar, menfaat prensibi ve zenginleşme yasağı ilkesinin uygulanması bakımından bir takım istisnai durumları ortaya çıkarmaktadır.
Grup Mal Sigortası, Menfaat, Zenginleşme Yasağı, Eksik Sigorta, Aşkın Sigorta.
The primarily legal regulations about group property insurances which are made with the Article 1453 Paragraphs 3 and 4 of the Turkish Commercial Code numbered 6102 are needed to be reviewed within the scope of the main principles of the insurance law. The interest principle -which may be defined as the interest is being the subject of the insurance contract and this interest shall exist during the period of contract- and the prohibition of enrichment principle -that aims the prevention of unjust enrichment of the insured one through insurance- are the main principles of the insurance law. In consequence of the review of the legal bases which are foreseen in Article 1453 Paragraphs 3 and 4 of the Turkish Commercial Code within the scope of the interest and prohibition of enrichment principles, these bases reveal some exceptional cases in terms of relevant principles.
Group Property Insurance, Interest, Prohibition of Enrichment, Under-Insurance, Over-Insurance.
GİRİŞ
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu döneminde, hakkında herhangi bir hüküm sevk edilmemiş olan grup mal sigortaları; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1453’üncü maddesinin 3’üncü ve 4’üncü fıkraları ile ilk kez hukuki düzenlemeye kavuşturulmuştur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anılan hükümlerinde grup mal sigortaları hakkında sevk edilen ve tüm özel sigorta türleri bakımından uygulama alanı bulan menfaat prensibi ile zarar sigortaları bakımından geçerli olan zenginleşme yasağı ilkesine istisna teşkil edecek nitelikte kaleme alınmış olan bu yeni hükümlerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anılan hükümleri ile öngörülen kanuni esasların, sigorta hukukunun temel ilkelerinden olan menfaat prensibi ve zenginleşme yasağı ilkesi kapsamında değerlendirilmesi ihtiyacı doğmuştur.
Bu çalışmada öncelikle grup sigortasının tanımı ve türleri hakkında genel bilgi verilecektir. Sonrasında, grup mal sigortalarının ayırt edici özelliklerinin ortaya konması bakımından gerekli görülen bazı kavramsal açıklamalarda bulunulacaktır. Son olarak ise çalışmanın asıl amacı olan; grup mal sigortalarına ilişkin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1453’üncü maddesinin 3’üncü ve 4’üncü fıkralarında sevk edilen yeni hükümlerin, istisnai karakterlerinden kaynaklanan farklı hüküm ve sonuçların neler olduğu anlatılacaktır.
