Uluslararası Enerji Sektöründe Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri: Genel Bir Değerlendirme

Dispute Resolution in the International Energy Sector: An Overview

Timotyh MARTIN, Hüseyin AMİKLİOĞLU

Bu makale uluslararası enerji sektöründe karşılaşılan uyuşmazlıkların çözümü için gerekli olan hususları efradını cami ağyarını mâni bir şekilde ifade etmiştir. Makalede öncelikle enerji sektörünün diğer sektörlere göre neden daha fazla uyuşmazlığa konu olduğu incelenmiş daha sonra ise tarafların bu uyuşmazlıklarla nasıl etkili bir şekilde mücadele edecekleri açıklanmıştır. Petrol ve gaz piyasalarında bulunan uyuşmazlık çeşitleri, her birinin ayrı ayrı avantajlarıyla beraber uyuşmazlık çözüm yöntemleri, uluslararası tahkim için yasal çerçeve bu makalede tartışılmıştır. Yazar burada uyuşmazlık çözüm maddelerinin nasıl dizayn edileceğini ve hakem ve kurul atanmasının nasıl yapılacağını göstermiştir. Makalede bir bölüm özel olarak devletleri içeren uyuşmazlıklara ayrılmıştır. Son olarak ise uluslararası tahkimin kanayan yarası olan aşırı masraf ve süre problemi tartışılmış ve buna muhtemel çözümler önerilmiştir. Bu makale değindiği her konu için oldukça geniş referans kaynaklar göstermiştir. Bunlara; bütün önemli uluslararası tahkim merkezleri, profesyonel organizasyonlar, kullanışlı tahkim siteleri, kapsamlı bir kitap ve makale listesi dâhildir. Bu makale yazarın Amerika Bağımsız Petrol Kurumu (Independent Petroluem Association Of America) ve Uluslararası Petrol Müzakerecileri Kurumu’nda (Assosiation Of International Petroluem Negotiators) yapmış olduğu çalışmaların bir ürünüdür.

Uluslararası Tahkim, Enerji Sektörü, Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri, Arabuluculuk, Hakem.

This article provides a comprehensive and succinct review of the Essentials needed to deal with the disputes encountered in the international energy sector. It begins with explaining the reasons why this sector has more disputes than any other business sector and then discusses how parties can effectively manage that risk. The article covers the kinds of disputes found in the international O&G business, the types of dispute resolution mechanisms available along with their respective advantages, and the legal framework for international arbitration. It explains how to properly draft dispute resolution clauses and what to consider in selecting counsel and in appointing arbitrators. A section is included that specifically deals with disputes involving governments. The article finishes with a discussion on the increasing time and cost of international arbitration and how to address those concerns. The article provides extensive references on each of the topics it covers, including appendices that provide details for all the important international arbitration centres and professional organizations, handy arbitration web sites to source, and a complete list of the leading textbooks, articles and reference Works from the world of international arbitration. The article arose from work that the author did for the Independent Petroleum Association of America and the Association of International Petroleum Negotiators.

International Arbitration, Energy Sector, Alternative Dispute Resolution Ways, Mediation, Arbitrator.

I. GİRİŞ

Uluslararası petrol sektörü uzun ömürlü, geniş, karmaşık ve maliyetli projelerden oluşmaktadır. Uzun zamana yayılan bu projelerde şartlar, ekonomiler, hükümetler ve taraflar mutlaka değişmekte ve bu da genellikle çeşitli uyuşmazlıklara neden olmaktadır. Petrol sektörünün önemli bir küresel yatırım aracı olduğunu unutmamak gerekmektedir. Sonuç olarak, küresel enerji sektörü karmaşık inşaat projeleriyle birlikte uluslararası uyuşmazlık grafiğinin en geniş parçasın oluşturmaktadır.

Söz konusu uyuşmazlıklar herhangi birçok uluslu enerji projesi için önemli bir risk oluşturmaktadır. Burada bahsedilen risk projede bir uyuşmazlığın çıkıp çıkmayacağı değil aksine tarafların tatmin edici bir sonuca ulaşmak için gerekli çabayı gösterip gösteremeyeceğidir. Bundan dolayı taraflar sözleşme görüşmelerinin başından uyuşmazlığın çıktığı ve nihayet çözüldüğü ana kadar bu riski yönetmek mecburiyetindedir. İşte bu makale de bunun yapılabilmesi için gerekli bilgiyi ve araçları sunmaktadır.

II. UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜNÜN PLANLANMASI

Tarafların ortaya çıkan uyuşmazlıkları idare etme ve çözme yöntemleri üzerinde önemli etkiye sahip olan birçok kavşak noktası bulunmaktadır. Bunlar; tarafların anlaşma yaptıkları ve çıkması muhtemel uyuşmazlıkların çözüm yöntemini tasarladıkları ilk an ve bir uyuşmazlıkla karşılaştıkları ve bunu çözmek için gerekli hakem heyeti vs. belirledikleri andır.