İdari Yargılama Usulü Kanunu Kapsamında Üst Makama Başvuru Şartları
Application Requirements to the Higher Authority under the Code of Administrative Procedure
İlker ZEYREK
Bireyler, idarenin yaptığı işlemlere karşı, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercilerine başvurabilirler. Ancak dava hakkının kullanılması sürecinde, idarenin tesis ettiği işlemin yargı yerleri tarafından yerindelik denetimine tabi tutulması mümkün değildir. Bu sebeple, idare ile bireyler arasındaki tüm uyuşmazlıkların dava yoluyla çözümlenmesi, birey menfaatleri bakımından her zaman mutlak bir koruma sağlamamaktadır. Ayrıca yargı yerleri üzerindeki iş yükü ve yargılama sürelerinin uzunluğu göz önünde bulundurulduğunda, İYUK m.11’de düzenlenen üst makama başvuru yolunun etkinleştirilmesiyle, dava yoluna karşı önemli bir alternatif oluşturabileceği açıktır. Bu çalışmada, İYUK m.11’de düzenlenen ve bireylerin hak arama hürriyetleri bakımından büyük önem arz eden üst makama başvuru mekanizmasının koşulları incelenmektedir.
İdari Başvuru, Üst Makam, Başvuru Şartları, Menfaat İhlali, Hak Arama Hürriyeti.
Individuals may apply to the judicial authorities against the proceedings of the administration by using legitimate means and procedures. However, in the process of using the right to sue, it is not possible for the administration's proceedings to be subject to compliance inspection by jurisdictions. For this reason, the settlement of all disputes between the administration and individuals through litigation does not always provide absolute protection for the interests of the individual. Also given the judicial workload and length of the trial period, it is clear that the way of application to the higher authority regulated in art.11 of the Code of Administrative Procedure may constitute an important alternative to the way of litigation. In this study, the conditions of the application mechanism to the higher authority regulated in art.11 of the Code of Administrative Procedure, which is of great importance for the rights of individuals, are examined.
Administrative Application, Higher Authority, Application Requirements, Breach of Interest, Freedom to Claim Rights.
GİRİŞ
Uygar ve demokratik bir ülkede bireyler ile idare ilişkilerinin geliştirilmesinin önemi büyüktür. Bireyler, idarenin yaptığı tasarruflara karşı, bu tasarruflara ilişkin olarak başvuruda bulunabilmeli, son güvence olan yargı yoluna itilmemelidir1.
Bireyler, kamu gücünü elinde bulunduran idare karşısında güçsüz konumdadırlar. Bu sebeple, idare karşısında güçsüz olan bireyin hak ve menfaatlerini korumak ve bu hak ve menfaat ihlali iddialarının idare tarafından bir kez daha incelenmesini sağlamak maksadıyla, İYUK m.11 kapsamında üst makama ihtiyari idari başvuru mekanizması düzenlenmiştir.
Bireyler, idarenin işlemlerine karşı idari yargı yoluna başvurabilirler. Ancak bu başvuru sonrasında idari yargı yerleri, idarenin işlemini yalnızca hukuka uygunluk denetimine tabi tutacaklardır. İdarenin işlemlerinin, yargı yerlerince yerindelik denetimine tabi tutulması mümkün değildir. Bu sebeple, idarenin tesis ettiği işlemin yerindelik denetimine tabi tutulabilmesi, ancak İYUK m.11 kapsamında yapılacak bir başvuru neticesinde, üst makam (üst makam yoksa işlemi yapan makam) marifetiyle mümkündür.
