BEPS Çok Taraflı Vergi Sözleşmesi, OECD Vergi Model Anlaşması ile Bağlantısı ve Türkiye’nin İkili Vergi Anlaşmalarına Etkisi

BEPS Multilateral Tax Convention, in Connection With the OECD Model Tax Convention and Effect on Turkey's Double Taxation Agreements

Hüseyin IŞIK

Çok uluslu işletmelerin sınırlar arasında rahat hareket ederek vergi planlaması yapmaları devletlerin tek tek atacakları adımları boşa çıkarmaktadır. Bu durumu gidermek için OECD/G20 Matrah Aşındırma ve Kar Aktarımı Projesi (BEPS) yürütülmüştür. Projenin ilk çıktıları 2015 yılında kamuoyuna duyurulmuştur. BEPS çalışmaları sonucu OECD Vergi Model Anlaşmasının maddelerinde ve yorumlarında değişiklikler yapılmıştır. BEPS gereği yapılan değişiklerin devletler arasındaki ikili vergi anlaşmalarına uygulanması gereği doğmuştur. Bunun devletler arasında ikili olarak yapılması yerine bir bütün olarak yapılması esası benimsenmiştir. Bu amaçla BEPS Çok Taraflı Vergi Sözleşmesi hazırlanmıştır. Sözleşme mevcut vergi anlaşmalarındaki bazı hükümleri değiştirmekte, ilave hükümler getirmekte veya var olan hükümlerin uygulama şeklini değiştirmektedir. Sözleşme devletler tarafından benimsenmiş 90’nda fazla ülke tarafından imzalanmıştır. Türkiye sözleşmeyi imzalamış ancak henüz yürürlüğe koymamıştır. Türkiye Sözleşmenin BEPS asgari standartlarını içeren maddelerini kabul etmiştir. Diğer maddelerine çekince koymuştur. Uygun bulma kanunun kabulüne müteakip Sözleşme yürürlüğe girecektir. Yürürlüğe girmesinden sonra, hem Türkiye hem de diğer akit devletin Sözleşme maddelerine koydukları çekinceler ve yaptıkları bildirimler dikkate alınarak ikili vergi anlaşmaları uygulanacaktır.

Çok Taraflı Vergi Sözleşmesi, Matrah Aşındırma ve Kar Aktarımı (BEPS), Çok Taraflı Enstrüman (MLI), OECD Vergi Model Anlaşması.

Jel Sınıflandırması: H25, H26, H71

The fact that multinational enterprises move freely across borders and make tax planning frustrates the steps that states will take individually. To overcome this situation, OECD / G20 Basis Erosion and Profit Transfer Project (BEPS) was conducted. The first outputs of the project were announced to the public in 2015. As a result of BEPS studies, amendments were made to the articles and interpretations of OECD Tax Model Agreement. The amendments made according to BEPS have to apply to bilateral tax agreements between states. This principle is adopted as a whole instead of being done in pairs between states. For this purpose, BEPS Multilateral Tax Agreement has been prepared. The Convention amends certain provisions in existing tax agreements, introduces additional provisions or changes the way in which existing provisions apply. The Convention was signed by more than 90 countries, adopted by states. Turkey signed the agreement but has not yet put into force. Turkey has accepted the substance containing BEPS minimum standards of the Convention. It made reservations to other items. The Convention will be applied following the adoption of the law. After the enter in to force, bilateral convention will be implemented considering Turkey and other contraction states’ notifications and reservation on the Convention

Multilateral Tax Convention, Base Erosion and Profit Shifting (BEPS), Multilateral Instrument (MLI), OECD Model Tax Convention.

Jel Classification: H25, H26, H71

1. GİRİŞ

Çok uluslu işletmeler değişik yöntemlerle dünya üzerindeki devlet ve küçük hükümranlık alanlarının uyguladıkları vergi kolaylıklarından yararlanarak çok düşük vergi ödeme yolunu bulmuşlardır. Çok uluslu işletmelerin düşük vergi ödemeleri, bazı durumlarda devlet ve küçük hükümranlık alanlarının kendi ülke çıkarları için oluşturdukları güvenli vergi limanları ve vergi kolaylıklarını bu işletmelere sunmalarından kaynaklanmaktadır. Çok uluslu işletmelerin uyguladıkları vergi planları devletler tarafından uzun süre göz ardı edilmiştir. Ancak 2008 de başlayan ve halen etkisini gösteren ekonomik kriz önlem alınmasına zaruri kılmıştır.