7146 Sayılı Kanun ve 7179 Sayılı Askeralma Kanunu Kapsamındaki Bedelli Askerlik Uygulaması Bağlamında Kıdem Tazminatına Hak Kazanılıp Kazanılmamasına İlişkin Değerlendirme

Assesment of Entitlement to Severance Pay within the Context of Paid Military Service Regarding the Law Numbered 7146 and the Recruitment Law Numbered 7179

Yasemin TAŞDEMİR

Ülkemizde bedelli askerlik uygulamasına belirli aralıklarla başvurulmuştur. Son bedelli askerlik uygulaması, 2018 yılında 7146 sayılı Kanun ile gerçekleşmiştir. Bu düzenlemenin ardından muvazzaf askerlik ile ilgili esasların kural altına alındığı 1111 sayılı Askerlik Kanunu ilga edilmek suretiyle 7179 sayılı Askeralma Kanunu yürürlüğe girmiş ve bedelli askerlik uygulaması sürekli hale getirilmiştir. 7146 sayılı Kanun ile birlikte, bedelli askerlik uygulaması doğrultusunda iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılamayacağı ile ilgili tartışma yeniden gündeme gelmiştir. 7179 sayılı Askeralma Kanunuyla bedelli askerlik uygulamasının sürekli hale gelmesi ile de tartışmanın devam etme ihtimali ortaya çıkmıştır. Çalışmamızda 7146 sayılı Kanun ve 7179 sayılı Askeralma Kanunu kapsamındaki bedelli askerlik uygulaması bağlamında kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılmayacağı ile ilgili değerlendirmede bulunulacaktır.

Kıdem Tazminatı, Muvazzaf Askerlik, Bedelli Askerlik, Lafzi Yorum, Amaçsal Yorum.

Paid military service has been an instrument that is applied when needed. Last call for paid military service is made by the Law numbered 7146 in 2018. After this regulation, The Law numbered 1111 is annuled, the recruitment law numbered 7179 became valid and paid military service became a steady implementation. With the beforementioned regulations, different interpretations of the paid military service in accordance with the Law numbered 7146 regarding severance pay are made. Continuous implementation of paid military service has strenghtened this argument over the severance pay. In this study, paid military service will be examined regarding whether the conditions foreseen to be entitled to severance pay is met with regards to the law numbered 7146 and the recruitment law numbered 7179.

Severance Pay, Active Military Service, Paid Military Service, Grammatical Interpretation, Teleological Interpretation.

GİRİŞ

Kıdem tazminatı, İş Hukukunda oldukça önem arz eden ve hakkında pek çok yargı kararı olan bir tazminat türüdür. İşçilerin kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için gerçekleşmesi gereken şartlar ile ilgili olarak somut olay bazında, yoruma açık durumlar ile karşılaşılabilmektedir. Yoruma açık durumlardan biri de bedelli askerlik nedeniyle işçinin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı meselesidir¹.

En az bir yıl çalışmış olan işçiye kıdem tazminatı hakkı kazandıran hallerden biri, işçinin iş sözleşmesini muvazzaf askerlik nedeniyle feshetmesidir. Kanuna göre “…işçilerin hizmet akitlerinin:…Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,…Feshedilmesi…işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir…”. Belirtilen düzenleme uyarınca muvazzaf askerlik hasebiyle en az bir yıllık kıdemi olan işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde bu işçiye, kıdem tazminatı ödenecektir².

Ülkemizde daha önce de bedelli askerlik uygulamaları gerçekleşmiş olup çalışma konularımızdan biri olan son bedelli askerlik uygulaması, 03.08.2018 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan 7146 sayılı Askerlik Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun³ ile düzenlenmiştir. Uygulamada bazı işçiler, bedelli askerliği gerekçe göstererek iş sözleşmelerini sona erdirmiş ve işverenlerinden kıdem tazminatı talep etmişlerdir. 1475 sayılı Kanunda yer alan kıdem tazminatına ilişkin düzenlemede askerliğin türü ile ilgili bir açıklık bulunmamakta olup, bedelli askerliğin kıdem tazminatına hak kazandırıp kazandırmayacağı ile ilgili yoruma açık bir durum bulunmaktadır⁴. Nitekim bedelli askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesini fesheden işçinin kıdem tazminatı istemi konulu davalarda, ilk derece mahkemeleri farklı yönde karar vermişlerdir⁵. Daha sonra da yer verileceği üzere, söz konusu kararlar ile ilgili Bölge Adliye Mahkemelerinin işçi lehine olacak şekilde, aynı sonuca vardığını ifade etmek isteriz⁶.