Sigortalılığın Zorunluluğu İlkesi ve Bu İlkeye Aykırı Olan Hükümlerin Değerlendirilmesi

The Policy of Being Covered by Insurance and the Evaluation of Provisions Against This Policy

Senem ERMUMCU

Bir hukuk devletinde herkesin sosyal güvenlik kapsamında olması sosyal politikanın amaçlarından biridir. Bu ise, farklı şekillerde gerçekleştirilebilir ki, bu yöntemlerin en önemlisi ve en yaygın olanı sosyal sigortalardır. Sigortalı ile Kurum arasındaki ilişki kamu hukukundan kaynaklandığından, koşulları sağlamış olan kişilerin isteklerine bakılmaksızın Kurum ile sigortalılık ilişkisi kurulur. Bu şekilde kişinin kendisine karşı bile koruma politikası ile asgari yaşam düzeyi sunma yükümlülüğü yerine getirilmiş olur. Bu nedenle sosyal güvenlik sistemimizde asıl olan sigortalılık ilişkisinin zorunlu olmasıdır. Ancak Sosyal Güvenlik mevzuatı zorunluluk ilkesine bazı sınırlamalar ve istisnalar getirmiştir.

Sosyal Güvenlik İlişkisi, Zorunluluk İlkesi, Zorunluluk İlkesinin İstisnaları.

One of the aims of social policy is to have everyone covered by social security in a state of law. This can be done in different ways, the most important and the most common of these methods are social insurance. Since the relationship between the Insured and the Institution originates from public law, regardless of the wishes of the persons who meet the conditions an insurance relationship is established according to statutory legislation. In this way, even with the protection policy against the person's obligation to offer a minimum life standard is fulfilled. Therefore, what is essential in our social security system is that the insurance relationship is compulsory. However, the Social Security legislation has brought some limitations and exceptions to the principle of obligation.

Social Security Relationship, The Principle of Mandatory, Exceptions to the Principle of Obligation.

GİRİŞ

Sosyal güvenlik politikalarının temel amacı sosyal riskleri ve bu risklerin etkilerini önlemektir. Zira 5510 sayılı Kanunun 1. Maddesinde Kanunun amacı, “ sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemek” şeklinde sayılmıştır.

İnsan üzerindeki sosyal riskleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak amacını taşıyan sosyal güvenlik sistemini özel sigortalardan ayıran en önemli özellik zorunlu olmasıdır¹. Dolayısıyla sosyal sigorta ilişkisi, zorunlu sigortalı, işveren ve Kurum arasında doğan, emredici hükümlerle düzenlenmiş hukuki bir ilişkidir². Bu ilişki Yasa uyarınca kendiliğinden kurulmaktadır³.

Çalışmamız içerisinde sosyal sigorta ilişkisinde zorunluluk ilkesine ve bu ilke ile bağdaşmayan, bu ilkeye aykırı olduğu düşünülen durumlara değinilecektir.