İtiraz Merci, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararları Açısından Esastan Denetim Yapabilir Mi?

Ali İhsan İPEK

CMK 231/12. maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları itiraz kanun yolu na tabidir. Yargıtay da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarının itiraz kanun yoluna tabi olduğunu kabul etmiştir. Yargıtay uygulamasına göre, mercinin inceleme yetkisi sınırlı olup; mercinin suçun sübut bulup bulmadığı ya da kanun maddelerinin doğru uygulanıp uygulanmadığı konusunda bir değerlendirme yapması söz konusu değildir. İtiraz merci, ancak, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının objektif koşullarının oluşup oluşmadığı ile ilgili bir değerlendirme yapabilir. Dolayısıyla itiraz mercii tarafından yapılacak incelemenin kapsamı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının koşulları ile sınırlıdır.

Yargıtay Ceza Genel Kurul u, bu çalışmada incelenen son kararında ise, itiraz mercinin (sınırlı da olsa) esastan denetim yapmasına olanak tanımış ve bu kararıyla bizce hukuk tekniği ve adalet düşüncesi açısından son derece isabetli ve adeta devrim niteliğinde bir karara imza atmıştır.

İtiraz Kanun Yolu, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Esas Denetimi.

According to Criminal Procedure Code article no. 231/12, deferment of the announcement of the verdict decisions are subject to the objection legal procedure, the Supreme Court has also accepted that those decisions are subject to this procedure. To the Supreme Court practices, the reviewing power authority should be limited; the authority cannot review if the crime has proved and if the law is well applied. The objection authority can only make a review if the objective conditions of the deferment of the announcement of the verdict have occurred or not. Therefore,
the scope of the review made by the objection authority is limited within the conditions of the deferment of
announcement of the verdict.

The last decision of the Assembly of Supreme Court Criminal Chambers which is studied in this article has enabled the objection authority’s review (although limited) on the merits and has achieved a revolutionary and well-conceived decision with regards to the law practice and justice notion.

Objection Legal Procedure, Review on the Merits of the Deferment of the Announcement of the Verdict.

I. GENEL BİR BAKIŞ AÇISIYLA HÜKMÜN 
AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, öncesinde kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış ya da mahkûm olmuş olsa bile, işlemiş olduğu suçlar dolayısıyla adli sicil kaydının silinmesi koşullarına sahip kişilerin, suçtan doğrudan doğruya zarar görenin maddi zararını karşılamaları ve mahkemede bir daha suç işlemeyecekleri konusunda kanaat uyandırmaları kaydıyla uygulanan, Kanunda öngörülen belli bir sürenin kasıtlı bir suç işlenmeden geçirilmiş olması ve denetimli serbestlik süresi içinde öngörülecek yükümlülüklere uygun davranılması halinde kamu davasının düşürülmesi sonucunu doğuran, kişilere hiç suç işlememiş sayılma imkânını sağlayan, “cezanın ertelenmesine” benzer sui generis nitelikte bir kurumdur⁴.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, Ceza Muhakemesi Kanununun 231’inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu Kanunun 231’inci maddesinin beşinci fıkrasında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, “kurulan hükmün sanık hakkında bir sonuç doğurmamasını ifade eder” tarzında tanımlanmıştır.

Yasanın açık ifadesi dolayısıyla, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği hallerde, kurulan mahkûmiyet hükmü sonuçlarını göstermez⁵. Ancak, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının bu özelliği mutlak değildir⁶.