Vergi Davasının Konusu

Ozan Muzaffer KÖSTÜ

Türk idari yargı mevzuatını oluşturan 2575, 2576 ve 2577 sayılı Kanunların getirdiği düzenlemede, vergi yargısı nın, idari davalar içindeki yerinin ne olduğu pek açık değildir. 2577 sayılı İdari Yargı lama Usulü Kanununun 2. maddesinde idari dava türleri sayılırken vergi davası kavramına yer verilmemiştir. Buna karşılık 2576 sayılı Kanunun 13/b maddesinde eski yasalardaki vergi uyuşmazlığı deyiminin vergi davası olarak anılacağı belirtilmiş, 2577 sayıl Kanunun çeşitli hükümlerinde de ayrı bir yargılama usulüne bağlanmıştır.

Doktrinde; vergi davası nın hukuki niteliğine ilişkin iptal davası, tam yargı davası , kendine özgü dava ya da karma dava olduğu yönünde görüşler ileri sürülmekle birlikte; ağırlık kazanan görüşün vergi davasının tam yargı davası niteliğinde olduğunu savunan görüş olduğu söylenebilir. Genel anlamda vergi davası nın konusu 2576 sayılı Kanunun 6. maddesinde belirlenmiş ise de vergilendirme alanında bu çerçevenin dışında daha bir çok dava türü ile karşılaşmakta mümkündür. Bu nitelikteki davalar doğrudan 2576 sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamında yer almasa da; temelindeki vergi uyuşmazlığı na istinaden vergi mahkemelerinde görülmektedirler.

Vergi Davası, İdari Davalar, Tam Yargı Davası, Vergi Uyuşmazlığı, Vergi Yargısı.

Under Code No. 2575, Code No. 2576 and Code No. 2577 that are composed of Turkish Administration of Justice, it is not clear to state where tax judgement takes place. In accordance with Art. 2 of Administrative Procedure Act, tax cases are not classified as administrative cases. However under Art. 13/b of Code No. 2576, it is stated that the term of “tax dispute” sited in former law codes is to be known as “tax case” and under several articles of Code No. 2577, it is stated that tax cases have different procedure.

According to some arguments in doctrine, a tax case is whether an action for annulment or a sui generis action or a mixed case, but it is mostly accepted as a kind of full remedy action. Even though the subject of tax case stated generally in Art. 6 of Code No. 2576, in the scope of taxation it is possible to be faced with different kinds of actions out of this framework. These kind of actions are not considered within the Art. 6 of Code No. 2576, however they are reviewed by tax courts due to tax disputes in their basis.

Tax Case, Administrative Cases, Full Remedy Action, Tax Dispute, Tax Judgement.

I. VERGİ DAVASININ İDARİ YARGIDAKİ KONUMU

İdari yargıda açılabilecek davaların tümüne genel anlamda idari davalar denir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2’nci maddesinin birinci fıkrasında; idari dava türleri iptal davası, tam yargı davası ve idari sözleşmelerden doğan davalar olarak sayılmıştır.

Her ne kadar dava türleri fıkrada üç bent halinde sayılmış olduğundan idari dava türlerinin sayısının üç olduğu sanılabilir ise de dava türlerinden üçüncüsü, yani idari sözleşmelerden doğan dava, gerçekte bir idari dava türü değil, bir idari uyuşmazlık türüdür; daha doğrusu idari uyuşmazlıkların doğabileceği kaynaklardan biridir. İdari dava teorisinde böyle bir dava türü yoktur. İdarenin idare hukuku kurallarına göre imzaladığı sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar, konularına göre ilk iki dava türünden birine yol açarlar.¹

İptal davası, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2’nci maddesinde; idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.