Limited Şirketlerde Ayrılma Akçesinin Ödenmesine İlişkin Sorunların Değerlendirilmesi

Evaluation of Problems for the Payment of Financial Settlement in Limited Liability Companies

Mustafa TOPALOĞLU

Limited şirketlerde ayrılma akçesi, TTK m. 641 ve 642 hükümleri ile düzenleme altına alınmıştır. Söz konusu hükümler, hem kanun boşluğunu doldurmak ve tartışmalara son vermek hem de adalete uygun bir çözüm getirmek amacıyla düzenlenmiştir. Limited şirketlerde ayrılma akçesi, ortağın şirketten ayrılması sonucunda ayrılan ortağa ödenir. Şirket ödeme konusunda borçlu olup alacaklı konumundaki ayrılan ortağın ayrılma akçesine ilişkin talebini şirkete karşı ileri sürmesi gerekir. Kanun koyucu, limited şirketten ayrılan ortağın ayrılma akçesi hakkına ilişkin hüküm getirmekle beraber ödemenin usulüne ilişkin birçok konuda sessiz kalmayı tercih etmiştir. TTK m. 641 hükmünde şirketin ödemeyi gerçekleştirirken ödeme miktarının esas sermaye payının gerçek değere uygun olması gerektiği ifade edilmiştir. Ancak şirket sözleşmesinde öngörülen ayrılma hakkı dolayısıyla, şirket sözleşmelerinde ayrılma akçesinin farklı şekilde düzenlenmesine de izin verilmiştir. Çalışmada ayrılan ortağın esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesinin ödeme şekli, ayrılma akçesine faiz işleyip işlemeyeceği ve ödemenin taksitler halinde yapılmasının mümkün olup olmadığı gibi hususlar değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Limited Şirket, Ayrılma Akçesi, Çıkma, Çıkarma, Haklı Sebeple Fesih.

Financial settlement in limited liability companies has been regulated under Articles of 641 and 642 of the Turkish Commercial Code. These provisions are designed to fill the legal gap and to end discussions and to bring a just resolution. Financial settlement is paid to the leaving shareholder as a result of its leave from company. As the company is debtor with regards to the payment; leaving shareholder, in the position of claimant, should bring forward its claim concerning financial settlement towards the company. Although the law-maker establishes rules with respect to the financial settlement of leaving shareholder of a limited liability company, it remains silent on many subjects regarding its payment procedure. Article 641 of the Turkish Commercial Code states that the requirement of the payment amount to be paid by the company should be convenient to the real value of the capital share. However, different regulation measures of financial settlement in articles of incorporation are also allowed, if specified in articles of incorporation. In this study, payment method of leaving shareholder’s financial settlement according to the actual value of the capital share, interest to be accrued to the financial settlement and the possibility of payment instalments etc. are to be evaluated.

Limited Liability Company, Financial Settlement, Resignation, Exclusion, Rightful Termination.

I. Ayrılma Akçesinin Tanımı ve Kanuni Düzenlemesi

Ayrılma akçesi, ortağın sermaye payının karşılığı olarak sahip olduğu talep hakkı olarak ifade edilebilir.¹ 6762 sayılı Kanunda (ETK) yer almayan ayrılma akçesi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK)² düzenlenmiştir. TTK m. 641 ve m. 642 hükümlerinde ele alınan ayrılma akçesi, hem bu konudaki kanun boşluğunu doldurmak ve tartışmalara son vermek hem de adalete uygun bir çözüm getirmek amacıyla düzenleme altına alınmıştır.³

TTK m. 641/1 hükmüne göre, ortak şirketten ayrıldığı takdirde esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesini isteme hakkı kazanır. Böylece ayrılma akçesi limited şirketlerde ortağın şirketten ayrılmasının bir sonucu olarak düzenlenmiştir.⁴ Söz konusu düzenleme emredici niteliktedir.⁵ Bu sebeple şirket sözleşmesi ile şirketten ayrılan ortağın sahip olduğu ayrılma akçesini talep hakkı kaldırılamaz veya bu sonucu doğuracak şekilde sınırlandırılamaz.⁶

Hükmün ikinci fıkrasında ise şirket sözleşmesinde ayrılma hakkının düzenlenmesi durumu ele alınmıştır. İlgili hüküm gereği ayrılma akçesi, şirket sözleşmesinde öngörülen ayrılma hakkı dolayısıyla, şirket sözleşmesinde farklı bir şekilde düzenlenebilir. Böylece, ayrılma hakkının şirket sözleşmesinde özel bir şekilde düzenlenmiş olması durumunda ayrılma akçesinin şirket sözleşmesindeki düzenlemeye uygun olarak kanundan farklı bir şekilde düzenlenmesine imkân tanınmıştır.