Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca Verilen Hakem Kararlarının İcrası

Execution of Arbitral Awards in Accordance With the International Arbitration Act

Ersan KUZGUN

Uyuşmazlıkların çözümünde hukuki başvuru yollarından biri olan tahkim, küreselleşmeyle birlikte seçimlik bir yargı olarak etkinliğini her geçen gün daha da arttırmaktadır. Milletlerarası Tahkim Kanunu (MTK) gereğince, yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümlerinin taraflar ya da hakem veya hakem kurulunca seçildiği uyuşmazlıklar hakkında MTK hükümleri uygulanmak zorundadır. Çalışmamızda milletlerarası tahkimin şartları, tahkim anlaşması, yargılama süreci ve devamında verilen hakem kararlarının icrası güncel Yargıtay kararları çerçevesinde incelenip değerlendirilmiştir.

Tahkim, Milletlerarası Tahkim Kanunu, Hakem Kararlarının İcrası.

Arbitration, which is one of the legal application means in figuring out disagreements, increases its efficiency as an elective judgement along with globalisation. In compliance with the International Arbitration Act (IAA), in disagreements which include foreignness and arbitration takes place in Turkey, or when IAA arbitrations are chosen by sides or arbitrators or arbitrator councils, IAA judgements have to be carried out on these disagreements. In our study, rules of international arbitration, arbitration agreement, judgement process and execution of given arbitral awards have been analysed and evaluated in the context of current Supreme Court decisions.

Arbitration, International Arbitration Act, Execution of Arbitral Awards.

Küreselleşmeyle birlikte ülkeler birbirine yatırım yapmaya başlamış ve bu yatırımların güvence altına alınması amacıyla iki veya çok taraflı uluslararası sözleşmelerde tahkim kurumu, uyuşmazlıkların bir çözüm yolu olarak kabul edilmiştir. Ticari işlerde zaman kaybı hiç istenmeyen bir durum olup, uyuşmazlık ortaya çıktığında da kısa zamanda çözümlenmesi taraflar açısından büyük önem arzetmektedir. Nitekim ulusal hukuk sistemlerindeki değişiklikler, uyuşmazlıkların sulh yolu ile çözümündeki güçlükler, yargılamaların uzun sürmesi ve kararların icrasındaki güçlükler bu alanda tahkimin uyuşmazlıklara uygulanan bir çözüm yöntemi olarak yaygınlaşmasını sağlamıştır. Ayrıca küresel çapta tek bir uluslar üstü yargılama sisteminin olmaması, aleni yargılama yapılmaması, ticari sırların saklanabilmesi, hakem kararlarının mahkeme kararlarına nazaran diğer ülkelerde daha kolay icra edilebilmesi uluslararası tacirleri ve şirketleri tahkim müessesesini tercih etmesinin diğer sebeplerindendir.

Milletlerarası tahkimin çerçevesinin belirlenmesi, yirminci yüzyılın en büyük hukuki başarılarından biri olmuştur. Bu girişim hem kamu sektörünü hem özel sektörü ilgilendirmekte olup, bu konudaki kilit noktalardan biri de dünya çapında tahkimi şekillendiren ve düzenleyen usul kurallarıdır. Türk hukukunda milletlerarası tahkim ve milli tahkim ayrı mevzuatlarda düzenlenmektedir. Milletlerarası Tahkim Kanunu, yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya bu Kanun hükümlerinin taraflar ya da hakem veya hakem kurulunca seçildiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanmaktadır. Bu nedenle, hakem kararının icrası açısından da milletlerarası tahkim ve milli tahkim ayrımı önem arzetmektedir. Bir başka ifadeyle, MTK’nın kapsamına giren hakem kararlarının icrası ve iptali MTK m.15’in uygulama alanında yer alırken; yabancılık unsuru içermeyen milli tahkim yargılamaları sonucu verilen hakem kararlarının icrası ve iptali HMK m.439’ın uygulama alanında yer almaktadır.

Çalışma konumuz olan “Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca Verilen Hakem Kararlarının İcrası” iki bölümde ele alınmaya ve imkân dahilince güncel Yargıtay kararları çevresinde incelenmeye çalışılacaktır. Çalışmamızın ilk bölümünde, kısaca tahkim ve milletlerarası tahkim kavramı ve şartları, tahkim anlaşması, yargılaması ve karar verilmesi ele alınacak. Devamında ikinci bölümde hakem kararlarının icrası başlığı altında, MTK ve HMK uyarınca hakem kararlarının icrası, hakem kararına karşı iptal davası, iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme ve iptal nedenleri ele alınacaktır.