Bilişim Suçlarında Suçun İşlendiği Yer ve Zaman

Place and Time the Offense is Committed in Cyber Crimes

Hasan Burak ÖNDİN

Bilişim sistemleri sağladığı avantajlar sayesinde gündelik hayatın hemen her alanında kullanılmaktadır. Bu sistemler sayesinde günümüzde birçok işlem kolay, hızlı ve ucuz bir şekilde yapılabilmektedir. Çoğu zaman internette işlenen suçlarda failin, bilişim sisteminin ve mağdurun bulunduğu yerler farklı olabilmektedir. Bu yüzden faili, suç yerini ve suçun işlendiği tarihi tespit etmek zordur. Ancak buna rağmen suçun işlendiği yer ve tarihin doğru tespit edilmesi gerekmektedir. Çünkü kanun hükümlerinin doğru uygulanması buna bağlıdır.

Bilişim, Bilişim Sistemi, Bilişim Suçu, Suç Yeri, Suç Tarihi.

Information systems are used in almost all areas of daily life thanks to the advantages they provide. Nowadays, thanks to those systems, many operations can be done easily, quickly and cheaply. The places of perpetrator, information system and crime victim may be different in most of the time in the crimes committed on the internet. Therefore, it is difficult to determine the perpetrator, the place of the crime and the date of the crime. However, the place and date of the crime have to be determined correctly because the correct application of the provisions of the law depends on it.

Cyber, Information System, Cyber Crime, Place of Crime, Date of Crime.

Giriş

Ceza hukukunda suçun işlendiği yer ve zamanı doğru tespit etmek oldukça önemlidir. Zira Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)’nun 12’nci vd. maddelerine göre yargılama yapmaya yetkili yer mahkemesinin tayin edilebilmesi için, öncelikle suçun işlendiği yerin neresi olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. CMK m. 12/1’de davaya bakmak yetkisinin suçun işlendiği yer mahkemesine ait olduğu söylenmektedir. Ancak suçun işlendiği yeri tespit etmek her zaman için kolay olmamaktadır. Özellikle bazı suçlar açısından, suçun mahiyeti gereği suçun işlendiği yerin neresi olduğu sorusuna cevap vermek oldukça güçtür. Bilişim suçları da bu tür suçlara örnektir.

Ceza kanunları ile usul hükümlerinin somut olaya tam ve hatasız bir şekilde uygulanabilmesi için suçun işlendiği zamanın da doğru tespit edilmesi gerekmektedir. Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun 66’ncı maddesi bağlamında dava zamanaşımı süresi suçun işlendiği günden itibaren hesaplanmaktadır. Bunun yanı sıra suçun işlendiği tarih, failin suç tarihindeki yaşının tespiti açısından da önem kazanmaktadır. Çünkü failin yaşı küçükse, TCK’nın 31’inci maddesinde belirtildiği gibi ceza sorumluluğu doğmayacak veyahut cezada indirim yapılması gündeme gelecektir. Ayrıca kanunda mağdurun yaşına göre değerlendirme yapılması gereken suç tipleri açısından da suçun işlendiği zamanın doğru tespiti önem kazanmaktadır. Tüm bunların yanı sıra lehe kanun değerlendirmesi, fiilin yeni kanunla suç olmaktan çıkartılması, ertelemeye tabi tutulması ya da uzlaştırmaya veyahut önödemeye tabi tutulması, cezanın infazına ilişkin normların suç tarihi esas alınarak düzenlendiği göz önüne alındığında suçun işlendiği zamanın doğru tespiti önem kazanmaktadır. Ancak suçun işlendiği zamanın tespiti tıpkı suç yerinin tespiti gibi her zaman için kolay olmamaktadır.

Bilişim suçları, genel itibarıyla bilgisayarlar aracılığıyla ve internet üzerinden işlenmektedir. Bilgisayarlar ve internet gündelik yaşamın neredeyse her alanında kullanılmakta, yapısı ve işleyişi itibarıyla suç faillerine çok geniş hareket alanı sunmaktadır. Dünya geneline yayılmış halde olan internet sayesinde suç oluşturan fiil ile netice farklı yerlerde meydana gelebilmektedir. Aynı şekilde, suç oluşturan fiil ile neticenin aynı zamanda gerçekleşmediği durumlar da söz konusu olabilmektedir. Bundan dolayı da, suç işlendiği yerin ve zamanın tespiti güçleşmektedir.